عکاسی نجومی و آسمان شب یکی از شاخه های جذاب هنر عکاسی به شمار می آید. عکس های زیبا و مسحورکننده آسمان شب باعث شده تا هر روزه علاقه مندان بیشتری به این شاخه روی آورده و آنرا به عنوان یک سرگرمی یا فعالیت حرفه ای برگزینند. اگرچه گرفتن چنین عکس هایی آنقدرها هم مشکل نیست اما نیازمند صبر و حوصله فروان، انتخاب مکان مناسب و تمرین زیاد است.
در ادامه این مقاله به نکات عکاسی آسمان شب و برخی تکنیک های رایج در عکاسی نجومی خواهیم پرداخت. این نکات برگرفته از مقالات و نوشته های برخی از موفق ترین و بزرگترین عکاسان جهان می باشد و به شما کمک خواهد نمود تا درک بسیار بهتری از ملزومات، مفاهیم و نکات کلیدی در عکاسی آسمان شب بدست آورید...
آسمان شب
آسمان شب متغیر است. بعضی از شب ها به رنگ خاکستری و ابری، برخی شب ها پوشیده با ستارگان، و برخی شب ها شاهد حرکت ابرها و جبهه های آب و هوایی مختلفی هستیم. استفاده از سرعت های شاتر طولانی مدت، راهکار و کلیدی برای گرفتن عکس هایی تخیلی و بسیار زیبا از آسمان شب است. پس صبور باشید و خواهید دید که این نوع از عکاسی به طبیعت دوم شما تبدیل خواهد شد.
1- مسیر حرکت ستارگان
با توجه به چرخش زمین حول محور خود، اینطور به نظر می رسد که نور ستارگان در دوایری در اطراف قطب آسمانی در حرکت می باشند. این حرکات پس از حدود 5 تا 10 دقیقه قابل تشخیص می باشند و به شکل خطی از نور توسط دوربین شما قابل ترسیم می باشد. برای عکاسی از چنین افکت خارق العاده ای، شما نیازمند یک سه-پایه عکاسی محکم و صبر فراوان هستید. لنز را در حالت فوکوس بینهایت قرار داده و مود دوربین را به دستی (Manual) و یا Bulb shootingتغییر دهید. سپس با استفاده از آزادی کابل دوربین قادر خواهید بود تا به عکاسی از ستارگانی که در امتداد آسمان در حرکت می باشند بپردازید. پرتوگیری ( یا همان نوردهی) و قرار دادن لنز در معرض نور ستارگان می تواند در فاصله زمانی چندین دقیقه تا حتی چندین ساعت انجام گیرد. اگر همواره چند نکته کلیدی، از جمله زمان بندی، ترکیب عناصر و ذخیره باطری را به خاطر بسپارید، عکاسی از مسیرهای ستاره ای برای شما آسان تر خواهد بود.
2- مکان مناسب را پیدا کنید
بهترین مکان برای مشاهده و عکاسی از آسمان شب معمولاً حومه روستایی و خارج از شهرها می باشد، چراکه نور مصنوعی ساطع شده در محیط شهری باعث ایجاد عارضه ای به نام آلودگی نوری می شود. برای اینکه به خوبی قادر به مشاهده ستارگان و آسمان شب باشید بایستی از شر این نورهای مصنوعی خلاص شوید. معمولاً در عکاسی نجومی یک آسمان کاملاً تاریک ترجیح داده می شود اما نورهای مصنوعی شهر مانع از این تاریکی مطلق آسمان می شوند. بسیاری از مبتدیان با باز نگه داشتن شاتر برای فاصله زمانی های طولانی، بلندترین مسیرهای حرکت ستارگان را به عنوان هدف عکاسی نشانه می روند. اگرچه، آنها تاثیر ایجاد شده از نور محیط بر آسمان را (که گاهاً تشخیص آن نیز دشوار است) دست کم می گیرند. علاوه بر این نورهای مازاد(مانند مهتاب) می توانند باعث ایجاد تاثیرات مخرب و بسیار بدی بر عکس هایی با سرعت شاتر طولانی شوند.
مثلاً وقتی که دیافراگم دوربین را به مدت زمان 20 دقیقه باز نگه می دارید، حتی یک ساعت پس از غروب خورشید، تصویر حاصل ممکن است به مانند عکسی که در روز گرفته اید نمایش داده شود. به طور مشابه، عکسی در ماه شب چهاردهم (ماه کامل) با زمان نوردهی در حدود 10 دقیقه ، می تواند مانند تصویری در روز به نظر برسد. بنابراین، برای گرفتن عکس هایی با شاترهای طولانی بهتر است در زمان هلال ماه نو، قبل از طلوع ماه و یا پس از غروب ماه اقدام نمایید. در این اوقات، نور پدیدار شده از ستارگان مشهودتر بوده و تصویر شما عالی خواهد بود.
3- سرعت شاتر با فاصله زمانی های طولانی
هنگامی که به عکاسی آسمان شب با پرتوگیری بلندمدت مشغولید، پرتوگیری های بیشتر از 15 دقیقه چرخش زمین را نشان خواهند داد. شما نیازمند لنزی با زاویه دید وسیع و البته یک 3پایه محکم خواهید بود. همچنین بایستی از کابل آزاد دوربین استفاده کنید، تا در لحضه ای که عکس می گیرید، از هر نوع لرزش دوربین ممانعت ورزید. لنز را در فوکوس (کانون توجه) بینهایت قرار دهید و دوربین را به مود B) Bulb Shooting mode) تغییر وضعیت دهید. برای دستیابی به نتایج مطلوب دیافراگم را در f/4 قرار دهید، و با فشردن کلید دوربین (از طریق کابل یا ریموت) شاتر را باز کنید. بهتر است ازISO 100 استفاده کنید (توضیحات بیشتر مربوط به ISO در پایان این مقاله آمده است) تا نویز دیجیتال را در کمترین حد ممکن نگه دارید. توجه داشته باشید از آنجا که آسمان کاملاً تاریک است، برای پرتوگیری های بالای 15 ثانیه، کوچکترین عوامل می توانند باعث ایجاد نویز دیجیتال در عکس شما شوند. برای تکمیل عکس، پس از گذشت زمان مور نظر، کلید ریموت را دوباره فشرده و شاتر را ببندید.
4- شفق ها و نورهای قطبی
عکاسی پدیده جوی شفق های شمالی یک چالش بزرگ برای عکاسان به شمار می آید. این مشکل ناشی ازتغییرات غیرعادی مداوم در درجه روشنایی نور می باشد. ذرات باردار خورشیدی به سرعت حرکت می کنند و گاهی از دیده پنهان می شوند، این امر عکاسی از آنها را به کاری بسیار دشوار تبدیل نموده است. با این حال، اگر نکاتی که در ادامه آمده است را به خاطر بسپارید، قادر به گرفتن بهترین عکس ها از شفق شمالی خواهید بود. دوربین خود را بر یک سه پایه قوی محکم کنید تا برای پرتوگیری های طولانی تر آماده و ثابت باشد. ISOرا در محدوده بین 100 تا 400 تنظیم نمایید. بسته به میزان نور موجود در محیط، سرعت شاتر را می توانید در حدود 30 ثانیه تنظیم نمایید. به نورسنج داخلی دوربین اعتماد نکنید، که بیشتر به درد عکاسی در روز می خورد. اگرچه هر نوع لنزی برای عکاسی شفق های قطبی قابل استفاده است، اما توصیه می شود از لنزهایی سریع تر و با زاویه دید وسیع استفاده کنید.
5- آسمان های ابری
همانطور که نور شروع به کاهش می کند، به آسمان های ابری نگاه کنید. رنگ ها را تماشا کنید و ببینید که چگونه در ابرها به یکدیگر آمیخته اند. اگرچه تاریک است اما باید سعی کنید با استفاده از فیلترهای خنک کننده آبی 80A، پراکندگی رنگ آبی آسمان را بالا برده، و پراکندگی رنگ زرد حاصل از نورهای مصنوعی را کاهش دهید. از لنزی با زاویه دید گسترده استفاده کرده و از پرتوگیری های طولانی تر بهره گیرید. می توانید در ابتدا چند عکس تستی گرفته و آنها را به دقت در دوربین دیجیتال خود ارزیابی کنید. سپس باید قادر باشید تا بهترین محدوده زمانی را برای پرتوگیری های خود انتخاب کرده و عکس های فوق العاده ای از آسمان پوشیده از ابر بگیرید.
توصیه تنظیمات
اندازه گیری پس از تاریکی می تواند یک مشکل اساسی در عکاسی باشد، بنابراین مطمئن شوید که بهترین تنظیمات را برای شرایط ویژه خود انتخاب می کنید. اگر وضعیت حاکم بر نور محیط، هم روشن و هم تاریک می باشد، بایستی از سنجش نقطه ای برای تفسیر دقیق استفاده نمایید. اگر محیط تاریک است برای سنجش محیط می توانید از حالت 'center weighted'و یا'evaluative metering' در دوربین دیجیتال خود استفاده نمایید. تا حد امکان از فلاش استفاده نکنید چرا که می تواند عکس شما را مورد تاثیر قرار داده به گونه ای که بخشی از تصویر بیش از حد روشن خواهد بود. مود دستی (manual mode) و bulb mode بهترین مودها برای این نوع عکاسی می باشند. فراموش نکنید که یکی از ملزومات عکاسی آسمان شب داشتن صبر و حوصله زیاد و تمرین فراوان است.
توصیه تجهیزات
عکاسی از آسمان شب بایستی همراه با بکارگیری و استفاده از یک سه-پایه عکاسی انجام پذیرد. فراموش نکنید که برای دوربین خود یک کابل و یا کنترل از راه دور بخرید، این موضوع مهم است چراکه برخی عکس ها 30 ثانیه و حتی زمان خیلی بیشتری طول خواهد کشید. لنزهای شما در حالت ایده آل باید دارای یک مود فوکوس بینهایت و دوربین شما بایستی قابلیت MLU(mirror lock up- یک ویژگی است که در آن، آینه دوربین قبل از آزاد شدن شاتر حرکت کرده و مانع از ایجاد ارتعاش حاصل از جابجایی آینه می گردد ) داشته باشد. یک لنز زاویه-باز بهترین گزینه برای عکاسی آسمان شب است و امکان زوم حتی آن را تطبیق پذیرتر خواهد نمود.
نتیجه گیری
به هنگام عکاسی شبانه، به یاد داشته باشید که صبر و حوصله فراوان در عکاسی آسمان شب، به همان اندازه مهم است که نگاهی منتقدانه به ترکیب تصویر. و پس از آن تصمیم گیری پیرامون این نکته که چه عنصری در عکس نیازمند تغییر است تا در برداشت بعدی عکس شما بهتر شود.
همانطور که پیشتر گفته شد، فرایند پیداکردن طول مدت نوردهی برای بهترین تصویر، فرآیند آزمون و خطا است ( از لحاظ لنزها، سرعت شاتر و تنظیمات دیافراگم. به طوری که هر سه اثرات گوناگونی را بر تصویر خواهند گذاشت ). با نوردهی های طولانی مدت بیش از 30 ثانیه، استفاده از کابل امری ضروریست. برای تنوع بیشتر و شاید عکسبرداری بهتراز ستارگان آسمان شب، ممکن است بخواهید چند برداشت سیاه-سفید را نیز امتحان نمایید. اگر هوا سرد است لباس گرم را فراموش نکنید چرا که ثابت نشستن در یک شب سرد خیلی مشکل تر از راه رفتن در سرماست ، ازاینرو شاید برداشتن تجهیزات اضافی کاری عاقلانه باشد. به یاد داشته باشید یک چراغ قوه به همراه داشته باشید چراکه برای تنظیم دوربین در تاریکی لازم خواهد شد. هرچه بیشتر به عکاسی از آسمان شب پرداخته و هرچه عکس های بیشتری بگیرید، بیشتر راه کارهای عکاسی از آسمان شب را فراخواهید گرفت.
توضیحات بیشتر
تمام زمان بندی هایی که در زیر ذکر شده بر اساس ISO 50 و دیافراگم f2.8 یا f3.5 می باشند.
- برای ISO 100 ، زمان نوردهی کوتاه تر می باشد اما نه در حدود نصف (1/2) زمانبندی ISO 50 .
برای ایزوی 100 از زمانبندی هایی در حدود یک-سوم (1/3) ایزوی 50 استفاده کنید.
- دیافراگم f2.8یا f3.5را برای نمایش بیشترین تعداد ستارگان در عکس مورد استفاده قرار می دهیم. ضعیف ترین نورها با دیافراگم کوچکتر قابل نمایش نخواهند بود.
عکاسی مسیر حرکت ستارگان
|
وضعیت ماه در آسمان
|
مدت زمان پرتوگیری (نوردهی) |
|
بدون ماه |
حداقل یک و نیم ساعت برای پرتوگیری نیاز است تا مسیرهای ستاره ای به همراه مناظر طبیعی ( نمایان شده به شکل سایه و طرح سیاه یکدست) در تصویر آشکار گردند . |
|
هلال ماه |
حداقل یک ساعت پرتوگیری برای نشان دادن رنگ و جزئیات مناظر طبیعی پیش زمینه. |
|
1/2ماه |
30 دقیقه تا یک ساعت پرتوگیری (30 دقیقه برای آسمان صاف و یک ساعت برای آسمان ابری). |
|
یک یا دو روز پس از 1/2ماه |
20 تا 45 دقیقه پرتوگیری. |
|
3 تا 4 روز قبل و پس از ماه کامل |
- 10 تا 20 دقیقه پرتوگیری برای شبی آرام با آسمان آبی، ژرف و با شکوه. - در صورت استفاده از فیلم های Kodachrome 64، دیافراگم f4و پرتوگیری به مدت 20 دقیقه انجام شود.
|
عکاسی نقاط نورانی
- به منظور عکاسی از ستارگان به صورت نقاط نورانی ( به جای مسیرهای نورانی)، بدون شک به زمان شاتر بسیار کوتاهتری نیازمندید. از این رو شما همچنین نیازمند استفاده از فیلم های سریع تر (وISO بالاتر) هستید که امکان استفاده از شات های کوتاه مدت را می دهند.
- اگر می خواهید برخی مناظر و چشم اندازها (به شکل سایه و طرح سیاه یکدست در پس زمینه) در عکس نمایان گردند، شما نیاز به نور "ماه کامل" در عکس خواهید داشت، همچنین برای نمایش اجسام جلوی صحنه (با نور کامل و به صورت روشن) بایستی همزمان از فلاش دوربین استفاده نمایید.
- برای تعیین طولانی ترین سرعت شاتر قابل استفاده، قبل از شروع حرکت ستارگان در مسیرهای نورانی از فرمول زیر استفاده نمایید:
فاصله کانونی/ 600
- با استفاده از نور کامل ماه، دیافراگم f2.8 و ISO 400 از شرایط زیر استفاده کنید:
|
لنز
|
زمان |
|
21mm |
29 ثانیه |
|
35mm |
17 ثانیه |
|
50mm |
12 ثانیه |
حرف آخر
- دوربین را قبل از تاریکی تنظیم کنید تا بتوانید فوکوس و انتخاب ترکیبات عکس را تا وقتی که هنوز قادر به دیدن محیط هستید انجام دهید.
- اگر پس از تاریکی تنظیمات را انجام می دهید، از یک چراغ قوه یا لامپ های اتومبیل خود استفاده کنید تا در صورت لزوم بتوانید دوربین را بر روی اشیای نزدیک فوکوس کنید.
- اگر ستاره قطبی را در ترکیب بندی عکس خود دارید، تمام مسیرهای ستاره ای دیگر در اطراف آن در حال چرخش خواهند بود.
- در شب هایی که ماه در آسمان نیست، شاتر دوربین را برای ساعات طولانی باز نگه دارید تا بتوانید مسیرهای ستاره ای بسیار طولانی را در ترکیب بندی عکس خود داشته باشید.
(هرگونه استفاده از این مطلب بدون ذکر "سایت نجوم ایران" و لینک به این مقاله غیرقانونی بوده و از لحاظ شرعی و اخلاقی نادرست می باشد.)
ترجمه و تالیف از شیوا خسروی
با تشکر از Jack Fusco, Theresa A. Husarik, David Cobb
توضیحات اضافه:
مفهوم ISO
در دوربین های قدیمی : ISO (یا ASA) به معنی حساسیت فیلم عکاسی در برابر نور بود. این حساسیت با اعدادی مانند 100، 200، 400، 800 و غیره اندازه گیری می شد. عدد کوچکتر به معنی حساسیت پایین تر فیلم عکاسی و کاهش نویز در عکس ها به شمار می آید.
در دوربین های دیجیتال: عددISO حساسیت سنسور دوربین را تعیین و اندازه گیری می نماید. اینجا نیز مانند عکاسی با فیلم قوائد یکسانی وجود دارد. عدد کمتر نشان دهنده حساسیت پایین تر دوربین شما به نور خواهد بود. تنظیمات ISO بالاتر به طور کلی در محیط های تاریک تر مورد استفاده قرار می گیرد تا عکاس را قادر سازد تا از سرعت های بالاتر شاتر استفاده نماید. اگرچه در این حالت نویز تصاویر بالاتر خواهد بود. برای مثال دو تصویر زیر نگاه کنید. تصویر سمت چپ در ایزوی 100 گرفته شده است و تصویر سمت راست در ایزوی 3200 گرفته شده.
