|
تاريخچه
در 24 مه 1844، [ساموئل مورس] توانست اولين سيگنال تلگراف را بين شهرهاي واشنگتن و بالتيمور ايالات متحده مخابره كند. بدين ترتيب، عصر ارتباطات راه دور آغاز شد. تلگراف به‌زودي جهاني شد. در سال 1865، بيست كشور اروپايي نهادي را با عنوان [اتحاديه بين‌المللي تلگراف] پايه‌‌ريزي كردند كه اولين مقررات بين‌المللي ارتباطات راه دور در آن به تصويب رسيد(!). با اختراع تلفن در سال 1876، ارتباطات راه دور وارد مرحله جديد از دوران خود شد. وضع مقررات بين‌المللي براي ارتباطات تلفني را نيز همان اتحاديه تلگراف بر عهده گرفت. در سال 1895، اولين سيگنال‌هاي مورس كه به جاي سيم به وسيله امواج راديويي ارسال مي‌شدند، مورد استفاده قرار گرفتند و بدين ترتيب، دوره ارتباطات راه دور راديويي نيز آغاز شد.
اين فناوري، به‌ويژه در كشتيراني مورد كاربرد وسيع قرار گرفته بود. اولين قانونگذاري بر روي مقررات راديويي، در سال 1906 در كنفرانس بين‌المللي راديو- تلگراف در برلين انجام شد. اين قانون، فركانس‌هاي مخصوصي را به ارتباطات سيار دريايي اختصاص مي‌داد.
با گسترش بسيار وسيع كاربران ارتباطات راديويي و ورود اين فناوري به حوزه‌هاي مختلف جامعه، كنفرانس بين‌المللي راديو- تلگراف كه در 1927 در واشنگتن برگزار شد، تصميم گرفت تا يك جدول مشخص تخصيص فركانس را تهيه و تنظيم كند. همچنين مقرر شد تا اتحاديه بين‌المللي تلگراف، كار نظارت و بروزرساني اين جدول را بر عهده گيرد. در سال 1932، طي كنفرانسي جهاني در مادريد اسپانيا، معاهدات بين‌المللي تلگراف و راديو- تلگراف در هم ادغام شدند و معاهده جديدي به امضاي كشورهاي جهان رسيد. سازمان متولي اين معاهده نيز از اتحاديه بين‌المللي راديو- تلگراف به [اتحاديه بين‌المللي ارتباطات راه دور] يا همان «[آي‌تي‌يو]» تغيير نام داد.
پس از تاسيس سازمان ملل متحد، در سال 1945، آي‌تي‌يو به نهادي وابسته به اين سازمان تبديل شد. در سال 1947، آي‌تي‌يو كنفرانس ساليانه و مستقل خود را برگزار كرد كه در نتيجه آن، دولت‌ها موظف مي‌شدند تا در حوزه ارتباطات راديويي با آي‌تي‌يو همكاري كرده و خود را ملزم به رعايت قوانين آن بدانند. همچنين دولت‌ها موظف بودند تا در جهت تكميل جداول تخصيص فركانس، اطلاعات فركانس‌هاي مختلف راديويي خود را در اختيار آي‌تي‌يو قرار دهند. در همين كنفرانس توافق شد كه وظيفه پيگيري اين امر بر عهده يكي از نهادهاي شبه‌قضايي اتحاديه آي‌تي‌يو به نام [هيأت بين‌المللي ثبت فركانس] يا «[آي‌اِف‌آربي]» قرار داده شود. اين هيأت، از پنج عضو مستقل تشكيل شده بود كه در كنفرانس‌هاي ساليانه مستقل آي‌تي‌يو انتخاب مي‌شدند.
در واقع، مي‌توان گفت در نتيجه اين كنفرانس بود كه يك سلسله قوانين مشخص و دقيق براي تخصيص فركانس تصويب شده و به صورت الزام‌آور به همه كشورها ابلاغ شد. البته اين قوانين بر اساس ايستگاه‌هاي زميني ارسال و دريافت امواج راديويي تنظيم شده بود. در همين كنفرانس قرار بر اين شد تا قوانين راديويي هر 20 سال يك بار مورد بررسي مجدد قرار گيرند. مقر اين اتحاديه تا سال 1948 در [برن] سوييس بود، اما بعد از آن به [ژنو] منتقل شد.
با پرتاب ماهواره اسپوتنيك-1، در چهارم اكتبر 1957، عصر ارتباطات راديويي فضايي نيز آغاز شد. در سال 1959، [كميته بين‌المللي مشورتي راديويي] يا «[سي‌سي‌آي‌آر]» كه به عنوان يكي از چهار ركن اتحاديه آي‌تي‌يو متولي مطالعات راديويي و استانداردسازي بود، كار تحقيق، بررسي و جمع‌آوردي داده‌ها و اطلاعات پيرامون مخابرات فضايي را بر عهده گرفت. در همين سال بود كه [كنفرانس جهاني راديو]ي اتحاديه آي‌تي‌يو، بازنگري در جداول تخصيص فركانس و اختصاص فركانس‌هاي خاصي را به ارتباطات راديويي فضايي، در دستور كار خود قرار داد.
[كنفرانس ارتباطات راديويي فضايي] كه در سال 1963 و هم‌زمان با پرتاب اولين ماهواره مخابراتي به مدار زمين ثابت، توسط آي‌تي‌يو برگزار شد، اولين گردهمايي بين‌المللي با رويكرد و دستورجلسه كاملاً فضايي بود. در اين كنفرانس، آي‌تي‌يو تمام قوانين و مقررات راديويي را به‌صورت كاملاً اساسي تغيير داد و باندهاي فركانسي خاصي براي انواع كاربري‌هاي فضايي (هواشناسي، خدمات مخابراتي، دورسنجي و ...) مشخص شدند. از همين كنفرانس بود كه ايده پخش مستقيم تلويزيوني از طريق ماهواره مورد توجه قرار گرفت و اين موضوع، به عنوان يكي از موارد مورد بحث براي آينده آي‌تي‌يو مطرح شد و همچنين اولين قوانين براي استفاده از مدار زمين‌ثابت به تصويب رسيد. در اين كنفرانس حق مساوي و منطقي همه ملت‌ها براي استفاده از باندهاي فركانسي تخصيص يافته به تصويب رسيد. در سال 1971 نيز با رشد و توسعه فراوان در عرصه فضا، [كنفرانس اجرايي ارتباطات رايويي فضايي] توسط آي‌تي‌يو برگزار شد كه در آن قوانين تخصيص فركانس مورد بازبيني كلي قرار گرفت. آي‌تي‌يو در سال 1989، در مجمع عمومي خود تشكيل يك كميسيون عالي‌رتبه ويژه را جهت اجراي يك بازنگري عميق در ساختار و عملكرد اتحاديه تصويب كرد.
امروزه نيز آي‌تي‌يو طي كنفرانس‌هاي ساليانه خود قوانين راديويي را همواره مورد بازبيني قرار مي‌دهد. آي‌تي‌يو به عنوان يكي از نهادهاي سازمان ملل متحد، همواره همكاري نزديكي با ساير نهادهاي سازمان (ايكائو، يونسكو، سازمان هواشناسي جهاني، سازمان بين‌المللي كشتيراني و ...) داشته است. امروزه نقش و وظيفه آي‌تي‌يو از حد يك كنترل‌كننده فضاي فركانسي در سطح جهان بالاتر رفته، و اين اتحاديه عملاً مسئول جهاني كنترل و توسعه هرگونه ارتباطات راديويي (شبكه اينترنت، شبكه‌هاي تلويزيوني و ...) است. در سه دهه اخير، آي‌تي‌يو توجه ويژه‌اي را معطوف گسترش و كمك زيرساخت‌هاي ارتباطي كشورهاي كمتر توسعه‌يافته و در حال توسعه كرده است.
در كشور ايران، سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي وابسته به وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، به عنوان نماينده كشور در آي‌تي‌يو حضور دارد. جدول ذيل نمايه‌اي از كنفرانس‌هاي مهم و تاريخي آي‌تي‌يو را، پس از آغاز عصر فضا، نشان مي‌دهد.
|
