زمانی که هواپیمای جت ساخته شده بود،خلبانان برای تطبیق با فشار هوای کم و کمبود اکسیژن در ارتفاعات زیاد نیاز به لباس هایی با قابلیت تنظیم فشار داشتند.بیشتر این لباس ها تنها برای زمانی که فشار کابین افت می کرد طراحی شده بودند.این لباس ها دارای پوششی از جنس نئوپرین بودند که می توانستند همچون یک بالون ،پر از باد شوند،همچنین دارای پوششی سخت و غیرقابل انعطاف بر روی نئوپرین برای ایجاد فشار مستقیم بر روی خلبان و نگه داشتن خود لباس بودند.شیلنگ هایی به طور مستقیم از لباس به هواپیما متصل بودند که اکسیژن مورد نیاز از این طریق تامین می شد.
فضانوردان اصلی پروژه مرکوری در لباس های فضایی شان
پروژه مرکوری : زمانی که پروژه مرکوری ناسا آغاز شد،لباس های فضایی طرح اولیه لباس های فشار را حفظ کردند با این تفاوت که بر روی نئوپرین چندین لایه مایلار با اندود آلومینیوم اضافه شده بود.
لباس های فضایی مرکوری،همچنین شامل پوتین،دستکش و یک کلاه متصل به یقه لباس،بود.لباس ها توسط یک پنکه خارجی که فضانوردان با خود حمل می کردند،خنک می شدند.فضانوردان اکسیژن را از طریق فضاپیما و شیلنگ های متصل به لباس ها دریافت می کردند.مانند قبل،لباس ها تنها زمانی پرفشار می شدند که فشار کابین افت می کرد.
پروژه جمینی : فضانوردان گزارش دادند که جا به جایی در لباس های فضایی مرکوری زمانی که پرفشار می شوند بسیار دشوار است،زیرا این لباس ها اساسا برای راهپیمایی فضایی طراحی نشده بودند.بنابراین ناسا زمانی که پروژه جمینی شروع شد،تصمیم گرفت که لباس های فضایی نه برای موارد ضروری که برای راهپیمایی های فضایی طراحی شوند،بنابراین تغییرات زیادی بر روی لباس ها صورت گرفت.
برای تطبیق با محیط فضا ،لباس های فضایی جمینی،پوششی شبکه دوزی شده از نئوپرین با لایه هایی از نایلون و با اندود تفلون برای محافظت در برابر خرده سنگ های فضایی بودند.فضاپیما اکسیژن و هوای خنک را از طریق جعبه هایی متصل به لباس تامین می کرد.بعد از انجام پروژه جمینی فضانوردان دریافتند که خنک کردنی که با هوا صورت می گیرد کاربرد چندانی ندارد.اغلب اوقات فضانوردان در طول راهپیمایی ها،دچار گرمازدگی و تشنگی می شدند و کلاه هایشان از رطوبت زیاد،بخار می گرفت.
پروژه آپولو : به این خاطر که فضانوردان آپولو باید علاوه بر پرواز در فضا بر سطح ماه هم قدم می گذاشتند یک لباس فضایی مجزا هم برای راهپیمایی بر روی ماه ساخته شد.لباس اصلی فضانوردان که در طی پرتاب می پوشیدندمانند لباسی بود که هنگام افت فشار در کابین فضانوردان دیگر ماموریت ها می پوشیدند.
لباس آپولو شامل موارد زیر بود:
- یک لباس خنک کننده آبی نایلونی
- لباس فشار چند لایه
· لایه درونی: لایه ای نایلونی سبک با منفذ های گوناگون
· لایه میانی: نایلون با پوشش نئوپرین برای نگه داشتن فشار
· لایه بیرونی:لایه ای نایلونی برای نگه داشتن لایه های پرفشار زیرین
- پنج لایه مایلار با اندود آلومینیوم و ترکیبی از چهار لایه داکرون برای محافظت در مقابل گرما
- دو لایه کاپتون(Kapton) برای حفاظ گرمایی بیشتر
- یک لایه با پوشش تفلون (غیر قابل اشتعال) برای محافظت در برابر پارگی
- یک لایه از تفلون سفید (غیر قابل اشتعال)
لباس شامل پوتین،دستکش،یک کلاه پارچه ای برای برقراری ارتباط و یک کلاه از پلاستیک شفاف بود.در مدت زمان پرتاب،اکسیژن و خنک کننده آبی از طریق فضاپیما تامین می شد.برای راهپیمایی بر سطح ماه،لباس با یک جفت پوتین محافظ،دستکش،فیلترها و سایه بان هایی که بر روی کلاه برای محافظت از تابش آفتاب قرار می گرفتند، کوله پشتی پشتیبان قابل حمل که شامل اکسیژن ،تجهیزات حذف کربن دی اکسید و خنک کننده آبی بود،مجهز می شد.لباس فضایی و کوله پشتی مجموعا 82 کیلوگرم بر روی زمین و فقط 14 کیلوگرم بر سطح ماه وزن داشتند.
لباس فضایی مورد استفاده برای راهپیمایی بر روی سطح ماه
لباس اصلی ماموریت های آپولو همچنین در طی راهپیمایی های فضایی ماموریت های Skylab مورد استفاده قرار می گرفت.
شاتل های فضایی : در طول اولین پروازهای شاتل فضایی ،فضانوردان یک لباس پرواز قهوه ای رنگ می پوشیدند.مانند ماموریت های آغازین،این لباس های پرواز هم برای محافظت فضانوردان تنها به هنگام افت فشار در کابین کاربرد داشتند.طراحی این لباس ها بسیار شبیه به لباس های پرواز ماموریت های آپولو بودند.
زمانی که پروازهای شاتل بیشتر رایج شدند فضانوردان پوشیدن لباس های پرفشار در طی مدت پرتاب را متوقف کردند و به جای آنها لباس هایی آبی روشن با پوتین های مشکی و یک کلاه سفید پلاستیکی ضد ضربه جانشین شد.پوشیدن این لباس ها تا حادثه ی چلنجر ادامه داشت.
بعد از بازبینی حادثه ی چلنجر ،ناسا از تمام فضانوردان خواست تا در طی مدت پرتاب و ورود به جو از لباس های پرفشار استفاده کنند.این لباس های پرواز نارنجی پرفشارند و با کلاه ارتباطی،کلاه فضانوردی،پوتین،دستکش ،چتر نجات و کیسه هوا مجهز شده اند.این لباس ها هم دوباره تنها در موارد ضروری – افت فشار کابین یا مواردی که فضانورد مجبور است از فضاپیما در ارتفاعات بالا در طی پرتاب یا ورود به جو به بیرون بپرد – قابل استفاده اند.
امروزه در راهپیمایی های فضایی شاتل و ایستگاه فضایی بین المللی از لباس های فضایی ای با تکنولوژی پیشرفته تری به نام EMU ( Extravehicular Mobility Unit) استفاده می شود.
www.parssky.com