سایت نجوم ایران ( مرکز اطلاع رسانی اخبار رسمی نجومی، ستاره شناسی، هوافضا، آسمان شب و اخترفیزیک ایران و جهان) ؛

خورشيد رنگ باخته و لهيده در افق فرو می رود. آخرين پرتوهای خورشيد افق را رنگين کرده است که ناگهان ظهور درخشی سبز رنگ جلو های روحانی به اين منظره می بخشدبا نزديک شدن خورشيد به افق رنگ آن به نارنجی-قرمز می گرايد.عامل اصلی اين اثر پراکندگی« ريلی» است. در افق پرتوهای از لايه های ضخيم جو می گذرند. مولکولهای جو خيلی کوچکتر از طول موج نور مرئی می باشند. ريلی نشان داد که ميزان پراکندگی با توان چهارم طول موج ارتباط معکوس دارد. بطوريکه نور بنفش۷ بار بيشتر از نور قرمز پراکنده می شود. در نتيجه نور آبی خورشيد پخش می شود و رنگ آن به قرمز گرايش پيدا می کند. گاهی اوقات در جو ، دما و رطوبت با افزايش ارتفاع بطور يکنواخت کاهش نمی يابد. دما در لايه های مجاور تا حدی با هم فرق می کند. بنابراين پرتوهای خورشيد هنگام عبور دچار اعوجاج می شوند که به اين پديده «فانوس دريايی چينی» گفته می شود.  اين پديده پيش در آمد درخش سبز است ولی هيچ تضمينی در رويت درخش سبز وجود ندارد.درخش سبز پديده ای اپتيکی ناشی از جو است که هنگام طلوع يا غروب خورشيد به صورت درخشی در لايه بالايي خورشيد رخ می دهد. درخش سبز پديده ای کمياب  است که حتی در يک افق باز نيز ديدنش امری استثنايی است. گاهی اوقات ممکن است مرتبا" مشاهده شود و گاهی نيز سالها مشاهده نشود. قديمی ترين گزارش های مشاهده درخش  سبز مربوط به قرن نوزدهم است که بيشتر آنها توسط دريانوردان و مبلغين مذهبی صورت گرفته است. جای تعجب دارد که چرا رصدگران پيش از آن متوجه اين پديده نشده اند؟ ويژگی مهم آن گذرا بودنش است بطوريکه مدت دوام آن معمولا" کمتر از ثانيه است. 

بی ثباتی درخش سبز برخی دانشمندان را بر آن داشت تا از آن به عنوان پديده ای فيزيولوژيک نام ببرند که ناشی از خستگی شبکيه چشم پس از خيره شدن به رنگ نارنجی يا سرخفام خورشيد رخ می دهد. گويا کسانی که اين توضيح را مطرح کردندهيچ وقت درخش سبز را شخصا" مشاهده نکرده اند. درخش سبز تابش درخشانی است که تنها چند دهم ثانيه در افق ظاهر می شود. در حالی که اثر تصوير مکمل ناشی از خستگی شبکيه پس از چند ده ثانيه به تدريج محو می شود. هر چند گزارش هايی وجود دارد ناشی از آنکه افرادی که به طور گذرا به خورشيد نگاه کرده اند نتوانستند درخش سبز را ببينند.ظهور درخش سبز در طلوع خورشيد اين فرضيه را با مشکل مواجه ساخته است چرا که در هنگام طلوع خورشيد ابتدا درخش سبز مشاهده می شود و سپس لبه نارنجی خورشيد از افق سر بر می آورد. عکسهای رنگی دقيقی که از درخش سبز گرفته شده است. فيزيکی بودن اين پديده را تضمين می کند. در بسياری از موارد افراد اذعان کرده اند که درخشی که مشاهده کرده اند از تصوير گرفته شده واضح تر بوده است.در قرون گذشته سرنشينان کشتيها نظر جالبی را مطرح کرده اند،آنها اعتقاد داشتند که درخش سبز نتيجه عبور نور خورشيد از ميان قله امواج در افق است. اما مشاهده درخش سبز در خشکی و بالای کوهها نشان داد که اين فرضيه نمی تواند درست باشد.

چرا  درخش ؟

پاسخ احتمالی علت اين پديده در شکست پرتوهای خورشيد در جو زمين نهفته است. با کاهش ارتفاع مقدار شکست افزايش می يابد. اثر شکست باعث می شود که خورشيد کمی بالاتر از محل واقعی خود به نظر برسد. ضريب شکست برای رنگ های مختلف فرق می کند. هر چه طول موج نور کمتر باشد ضريب شکست برای آن بيشتر خواهد بود بنابراين خورشيد در رنگ آبی کمی بالاتر از خورشيد در طول موج سبز و قرمز قرار می گيرد. مجاسبات نشان می دهد که به طور متوسط اختلاف شکست باعث می شود قرص خورشيد در رنگ  آبی ٢٠ ثانیه قوسی  بالاتر قرار بگيرد. اين مقدار خيلی کمتر از توان تفکيک چشم انسان است. بنابراين در صورت مهيا بودن شرايط رصدی فقط پرتو خيره کننده سبز يا آبی ديده خواهد شد. هر چند گزارشهایی وجود دارد که شاهدان ادعا کرده اند که درخش سبز تا ١۵ ثانيه دوام داشته است. در عرض های جغرافیایی بالا که معمولا" خورشيد در افق قرار دارد،گاهی اوقات «کمان سبز» نيز دیده شده است.