مقالات دنباله دارها و شهاب سنگ ها دنباله دار دیجیتالی


دنباله دار دیجیتالی

از اواسط ژانویه تا اواسط فوریه آسمان میزبان فرمانروای بی چون وچذای خود بود. هر چند این حاکمیت زیاد به درازا نینجامید ولی حامل تجربیاتی بود که ما را برای میزبانی بعدی مهیا می کرد اگر در اینترنت به دنبال عکسهای گرفته شده از دنباله دارهای بین سال های1997تا2007 بگردید،قطعا متوجه خواهید شد که بعد از سال 2001 بیشتر عکس ها توسط ابزار دیجیتالی تهیه شده اند.از همین موقع دوربینهای دیجیتال جدیدی موسوم به اس ال آر وارد بازار شدند که مانند دوربین های مکانیکی معمولی قابلیت تعویض لنز داشتند ولی با وجود تمام پیشرفتها همواره یک مورد توجه منجمان آماتور را به خود جلب کرده و آن چیزی نیست جز قیمت های سرسام آور که بر آمدن از پس آن ها از عهده ی هر آماتوری بر  نمی آمد.ولی رفته رفته عبا فرا گیر شدن این دوربین ها وابزار دیجیتال نه تنها از قیمتشان کاست بلکه ویژگی هایمورد نیاز این قشر از عکاسان نیز مورد توجه شرکت های تولید کننده قرار گرفت و مثلا عکاسی با نوردهی بلند مدت هر چند با محدودیت باطری روبروست ولی امکان پذیر است و یا در دوربین های نسل جدید نویز کمتری در عکس ها ایجاد می شود.

با آغاز قرن بیست ویکم این تلاش شکل جدیدی به خود گرفت  وعکاسان نجومی به خواسته های خود نزدیک تر می شدند ودور بینها یی تولید شد که قابلیت نصب روی سه پایه را داشتند ویا از درون چشمی تلسکوپ عکس می گرفتند. با ایجاد این قابلیت ها عکس هایی که با میدان دید باز و از انبوه ستارگان گرفته می شد از چرخه ی اعتبار خارج شد عکاسان زیرک به فکر عکاسی از مناظر اعماق آسمان افتادند وباانطباق عکسها باکامپیوتر وبا نوردهی های متفاوت، مناظر بدیعی را خلق کردند.نکته ی جالب این نوع عکاسی  امکان استفاده از نوردهی های کوتاه مدت بود که نیاز منجمان به استفاده از موتور های ردیاب دقیق وهمراهی دستی موتور در حین عکاسی را بر طرف می کرد و از کیفیت عکس هم نمی کاست.

در مورد دنباله دار ها نیز باید گفت که تنها عده ی محدودی از آنها به درجه ای از روشنایی می رسند که باچشمان غیر مسلح رویت شوند.مثلا در فاصله بین آخرین درخشش هیل باپ تاظهور مکناتهیچ دنباله داری آنقدر پرنور نشده که توجه اذهان عمومی را به خود جلب کند یا در صدر اخبار قرار بگیرند اما در این بین دنباله دارهای کم فروغی مانند لی نییر، نیت، ماخولزو سوآن آسمان را جولانگاه خویش قرار دادند تا فرصتی باشد که منجمان عصر دیجیتال به آزمایش ابزار خود روی این پدیده ها بپردازند که خوش بختانه حامل نتایج شایان توجهی بوده است.

طرفداران سی سی دی دریا فتند که می توانند ازروشی مشابه آنچه برای عکاسی اعماق آسمان استفاده می کردند بهره بجویند یعنی با گرفتن تعداد زیادی عکس از یک منظره قادر به آشکار کردن کردن ستاره های پس زمینه، آن هم به صورت نقطه ای باشند.این در حالی است که امکان ادیت روی هر غریم هم وجود دارد ومثلا از تصاویر کدر یا مات صرف نظر کرد.همچنین افرادی مثل ریچارد بنیون از کالیفرنیا یابرنارد هابل از استرالیابا اس تفاده از نرمافزار های خاص روش های دیگری را برای ثابت نگاه داشتن اجرام ایجاد کرده اندکه بعضی از این نرم افزار ها به شرح زیرند.

MaxIm DL   www.cyanogen.com

CCD soft      www.bisque.com

CCDStack    www.ccdware.com

آنان با استفاده از این برنامه ها دو عکس از یک منظره را بر هم منطبق می کردند ونقطه ی اصلی این انطباق را دنباله دار تایین میکردند وبه تبع آنها سایر اجرام پس زمینه هم روی یکدیگرافتاده ومنطبق می شوند.از دیگربرنامه هایی که این قابلیت را در اختیار کاربر می گذارند فتوشاپ است که می توان با جدا کردن دنباله دار از یک عکس آن را روی عکس دیگری چسباند و با(لایتن بلند)واقع در بالای نوار ابزار آن را واقعی تر جلوه داد.

ازCCD  تا CMOS

در دورانی که منجمان مشغول استفاده از ابزار جدید وخارق العلده ی خود بودند سنسور های جدیدی وارد بازار شدند که مکمل اکسید فلز نیمه هادی یا به اختصار سی موس نام گذاری شدند.این آشکارساز ها به مراتب ارزانتر از مشابهان قبلی خود بودند ولی وقتی در سال های 1990پا به عرصه ی ظهور نهادند ازحساسیت بسیار پایین ونویز بالا رنج می بردند.و بنا بر این به سرعت از چرخه ی تولید خارج شدند. با پیشرفت صنعت و ادامه ی آن  پروژه در حد تحقیقات ، سازتدگان این اشاره گر ها بر آن شدند تا از فاز دوم طرح پرده برداری کنند.واین اتفاق انقلاب دوباره ای را در سال 2004 باعث شدو جمع زیادی از عکاسن را شیفته ی خود ساخت و تنزل شدید قیمت ها را نیز باعث شد.

آرایش پیکسل ها به سرعت منظم شد و این روند تا کنون ادامه داشت .بزرگترین تفاوت ایجاد شده برای منجمان آماتورابعاد جدید سنسورهای اس ال آر که می توانست تا اندازه ی حلقه فیلم های معمولی و35 میلیمتری بزرگ ودقیق باشد و همچنین به ثبت رنگهای واقعی ستارگان در طول موج های مختلف بپردازد.

و اما مکنات

نمام این پیشرفت ها تننها زمانی توانایی عرض اندام داشت که عکاسی از یک جرم کم نور و یا یک دنباله دار کم فروغ موضوع عکس قرار می گرفت.ولی با طهور مکنات تنها چیزهایی که برای یک عکس مورد نیاز بودآسمان تاریک،میدان دید با،سهپایه ویک منظره ی بکر و دست نخورده بود ند. وقتی این پدیده به روزهای اوج خود  در اواسط ژانویه نزدیک می شد و هر روز در افق غربی به خورشید نزدیک تر می شد فرصتی پدید آمد تا دوربین ها و عماس ها قابلیت های خود را به معرض نمایش بگذارندو این زمانی بود که همه فهمیدند که دوربینهای مکانیکی با حفظ قابلیت های خود نباید به طور کامل کنار بروند.

آری، با ظهوز مکنات اولین دنباله دار عصر دیجیبال هم درخشید و به اعماق سامانه ی خورشیدی ما برگشت و فرصت مناسبی ایجاد کر تا هر کس آموزه های خویش را به ورطه ی عمل بکشاند.

نتیجهی این آزمون تعداد زیای عکس بود که برای ماهنامه ی اسکای اند تلسکوپ ارسال شد.

 انجمن نجوم آماتوری ایران