ماهواره اميد با توجه به تاکيد رهبر معظم انقلاب مبني بر بومي سازي فناوري هاي راهبردي و در جهت تحقق جنبش نرم افزاري، به عنوان نخستين گام عملي کشور در عرصه بومي سازي فناوري فضايي حاصل کار جمعي و با بسيج امکانات داخلي کشور شامل وزارتخانه هاي مختلف، شرکت هاي خصوصي و امکانات دانشگاه‌ها است. به مناسبت سي امين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي، ساخت ماهواره ملي اميد به‌عنوان نخستين گام عملي کشور در عرصه بومي سازي فناوري فضايي، از اسفند 84 آغاز شد
و دوشنبه شب گذشته با فرمان دکتر احمدي نژاد رئيس جمهور با موفقيت به فضا پرتاب شد و در مدار زمين قرارگرفت
اهداف پروژه ماهواره ملي اميد
از آنجايي که پروژه اميد اولين گام علمي در عرصه بومي سازي فناوري ماهواره بوده است لذا مهمتر و پيچيده تر از دستيابي به يک محصول بومي، ايجاد بسترهاي لازم براي اين صنعت خواهد بود. بر اين اساس شناسايي صنايع داخلي و ظرفيت هاي موجود در خصوص تجهيزات ساخت، مونتاژ و تست ماهواره و ايجاد بستر فعاليت هاي فضايي در شرکت هاي خصوصي بعنوان اهداف بسيار مهم اين پروژه بوده است .
اهداف مهم پروژه اميد در راستاي بومي سازي صنعت ماهواره :
- شناسايي ظرفيت هاي موجود در خصوص تجهيزات ساخت، مونتاژ و تست ماهواره
- ايجاد بستر فعاليت هاي فضايي در شرکت هاي خصوصي
- ايجاد فضاي عملياتي ساخت و تست ماهواره در تعامل با ماهواره‌بر داخلي
ماموريت ماهواره اميد
ماموريت فني ماهواره اميد به گونه اي تنطيم شده که بتوان با حداقل ريسک به حداکثر اطمينان در يک ارتباط ماهواره اي رسيد.
از اين رو ماموريت ماهواره اي اميد به اين صورت تعريف شده است :
برقراري ارتباط متقابل ماهواره و ايستگاه زميني شامل ماموريت هاي :
- تعيين مشخصات مداري ماهواره پس از جدايش از ماهواره‌بر.
- تله متري مشخصات زيرسامانه هاي ماهواره (ارسال اطلاعات داخلي ماهواره به ايستگاه زميني)براي بررسي وضعيت ماهواره .
- ارسال فرمان از ايستگاه زميني به ماهواره .
مشخصات فني ماهواره اميد
نوع ماهواره : مخابراتي
ابعاد کلي سازه در حالت بسته : 40 در 40 در 40 سانتيمترمكعب
وزن : 27 کيلو گرم
کنترل حرارات : پسيو
باند فرکانس : UHF
ساختار ايستگاه هاي زميني ماهواره اميد
- ايستگاه هاي رنجينگ ( 4 ايستگاه)
- ايستگاه هاي تله متري و تله کامند(3 ايستگاه)
- ايستگاه کنترل مرکزي (ا ايستگاه)
فناوري هاي کليدي در پروژه
- توليد الکترونيک ماهواره
- توليد فرستنده و گيرنده فضايي
- فناوري QSM به‌عنوان فناوري حساس سازه‌اي در ماهواره
-فناوري TVT به‌عنوان فناوري حساس طراحي حرارتي ماهواره
- تستهاي محيطي فضايي بعنوان بالاترين رده کيفي قطعات
- فناوري بكارگيري GPS فضايي بخصوص در ماهواره بدون پايداري اميد
- فناوري Ranging
- فناوري شبيه‌سازي پرواز ماهواره
- مهندسي سامانه فضايي بصورت کاملاً بومي
- اثبات وجود ماهواره در مدار
- تعيين دوره تناوب و زمان طلوع ماهواره با دقت بالا
- ارتباط تله متري تله کامند با ماهواره
- تهيه نرم افزارهاي گزارش گيري براي تحليل اطلاعات تله متري
مراحل اجراي پروژه
اين پروژه از پانزدهم اسفند ماه سال 1384 آغاز گرديد و طي 2 سال آماده انجام تستهاي مشترک شد. قطعاً يکي از گلوگاه هاي هر پروژه براي کشوري که تجربه قبلي آن را نداشته باشد، طراحي سامانه اي آن خواهد بود و با توجه به ماهيت پيچيده پروژه هاي فضايي، حساسيت طراحي سامانه‌اي آن دو چندان خواهد بود.از نقاط بسيار برجسته اين پروژه اين است که طراحي سامانه اي ماهواره اميد بصورت کاملاً بومي توسط متخصصان داخلي انجام شده است. دستيابي به تجربه طراحي سامانه اي يک پروژه فضايي خود به تنهايي از موفقيت‌هاي بسيار بزرگ اين پروژه است و اين دستآوردي است که آهنگ حرکت پروژه هاي آتي را بسيار سريعتر خواهد نمود.
طراحي سامانه اي ماهواره اميد با توجه به شرايط و امکانات داخلي طي سه ماه نهايي گرديد و پس از آن طراحي اوليه زيرسامانه هاي ماهواره با هدف تعيين مشخصات کليدي و تفصيلي هر کدام آغاز گرديد.هدف از اين مرحله (طراحي زيرسامانه ها)رسيدن به مرحله ساخت نمونه هاي آزمايشگاهي هر يک از زيرسامانه ها بود تا بتوان طراحي انجام شده را بصورت آزمايشگاهي مورد ارزيابي قرار داد.البته اتمام اين مرحله به معني نهايي شدن طراحي نبود و کليه مشخصات طراحي در مراحل بعدي پروژه و توسط آزمايشهاي مختلف مورد ارزيابي قرار گرفت و اصلاحات مورد نياز در طراحي اعمال گرديد.در واقع مرحله طراحي تفصيلي زيرسامانه ها تا مراحل پاياني پروژه ادامه داشته است.در مرحله ساخت نمونه آزمايشگاهي، کليه اشکالات و اصلاحات عملکردي ناشي از طراحي اوليه مشخص و مورد بررسي قرار گرفت و با توجه به آخرين اصلاحات بدست آمده، مرحله ساخت نمونه مهندسي ماهواره آغاز گرديد.
هدف در اين مرحله، دستيابي به يک نمونه کامل ماهواره از لحاظ مشخصات فيزيکي و عملکردي بوده است. در اين مرحله فارغ از تحمل ماهواره در برابر شرايط محيطي، عملکرد قسمتهاي مختلف بصورت مجزا و کل ماهواره بصورت تجميعي مورد بررسي قرار گرفت. با توجه به عدم تجربه قبلي کشور در خصوص انجام تستهاي مورد نياز يک محصول فضايي، تلاشهاي ارزشمندي در خصوص شناسايي و يا تجهيز امکانات داخلي براي انجام چنين تستهايي صورت پذيرفت. تست نمونه مهندسي ماهواره توانست شرايط کار را براي ساخت نمونه پروازي هموار سازد. تستهايي که براي نمونه پروازي ماهواره در نظر گرفته شده بود، مطابق استانداردهاي معتبر فضايي و با توجه به شرايط داخلي کشور تنظيم شده بود.
خوشبختانه تمهيداتي که در طراحي براي تحمل شرايط محيطي شامل لرزه هاي ناشي از ماهواره‌بر، تغييرات دمايي بسيار زياد در مدار زمين و شرايط خلأ، انديشيده شده بود با انجام موفق تستهاي محيطي اثبات گرديد و بدين ترتيب اولين ماهواره بومي جمهوري اسلامي ايران آماده پرتاب شد.
دستاوردهاي پروژه اميد
· ساخت اولين سامانه فضايي بومي جمهوري اسلامي ايران
· بومي سازي فناوري فضايي به عنوان قطب مهم مولد دانش و فناوري در ساير صنايع
· اقتدار ملي از منظر دستيابي و تسلط به فضا
· نقطه عطف در صنعت فضايي کشور
· ورود اساتيد دانشگاه‌ها و دانشجويان رشته‌هاي مختلف مهندسي به عرصه‌هاي عملي فضايي
· شناسايي ظرفيتهاي موجود در خصوص تجهيزات ساخت، مونتاژ و تست ماهواره
· ايجاد بستر فعاليتهاي فضايي در شرکتهاي خصوصي
· ايجاد فضاي عملياتي ساخت و تست ماهواره و ايستگاههاي زميني در تعامل با ماهواره‌بر داخلي
· طراحي و ساخت اولين ايستگاه کنترل و هدايت ماهواره ها در سطح کشور بصورت بومي
· کسب بستر علمي طراحي و ساخت آنتهاي ياگي
· دستيابي به دانش طراحي سيستمهاي سروسيستم کنترل آنتن ردگير ماهواره
· کسب دانش بالستيک مدار و اختلالات فضايي تأثير گذار ماهواره ها
· طراحي نرم افزارهاي مونيتورينگ و کنترل ماهواره
· طراحي نرم افزارهاي پردازش کدينگ و رمزگذاري داده هاي تله متري، تله کامند
· طراحي نرم افزارهاي جستجوگر ماهواره (رنجينگ ،داپلر،تک ايستگاهي)
· کسب دانش فني طراحي و ساخت پايه وسازه و ساختارايستگاههاي TT&C ميكروماهواره
· کسب تجربه ارتباط مخابراتي بين تجهيزات ايستگاه زميني و تجهيزات ماهواره
· کسب تجربه ردگيري و دريافت سيگنال از ماهواره هاي عملياتي توسط ايستگاه زميني بومي
منبع :سازمان فضایی کشور