یکصد سال پیش برخورد با یک کوه یخ باعث شد کشتی افسانهای تایتانیک غرق شود. اگر این کشتی در سال 2012 سفر خود را آغاز میکرد، میتوانست با کوههای یخ بیشتری برخورد کند، اما دیگر جای نگرانی نبود. اما چرا؟
یک قرن پیش در 15ام آوریل 1912/ 26ام فروردینماه 1291 برخورد با یک کوه یخ باعث شد تایتانیک که پیش از این لقب غرقنشدنی گرفته بود، در آبهای اقیانوس اطلس شمالی غرق شود. محققان میگویند اگر این کشتی افسانهای در سال 2012 سفر خود را آغاز کرده بود، احتمالا با کوههای یخ بیشتری برخورد میکرد.
به نوشته نشنال جئوگرافیک، دمای متوسط جهان از سال 1880/ 1259 تاکنون حدود 0.8 درجه سانتیگراد افزایش پیدا کرده که دوسوم این افزایش دما از سال 1975/1354 به این سو رخ داده است. فرانک لوونشتاین، مدیر استراتژی سازگاری آبوهوایی سازمان حفاظت منابعطبیعی ایالات متحده میگوید: «این ایده که گرمایش جهانی میتواند به افزایش تعداد کوههای یخ منجر شود، عجیب به نظر میرسد اما هوای گرم اطراف و افزایش دمای آب اقیانوسها میتواند باعث وقوع آن شود.
هر چقدر توده یخی زیر یخچالهای طبیعی و لایههای یخ مخصوصا در منطقه گرینلند و قطب جنوب بیشتر آب شود، آب یخها را سریعتر به درون دریاها و اقیانوسها حرکت داده و باز هم روند آب شدن را سرعت خواهد داد. مطمئنا کوههای یخ بیشتری به وجود خواهند آمد. هر یخچال میتواند صدها تا هزاران تن کوه یخ شناور را به اقیانوسها اضافه کند. علاوه بر این هوای گرم یخها را ناپایدار میکند و با آب کردن لایههای نازکتر یا شکستن کامل ترکها در نهایت باعث جدا شدن تکههای یخ شود».
بر اساس تازهترین تحقیقی که انجام شده این کوههای یخ شناور سالانه چیزی بین 100 تا 200میلیارد تن یخ را به اقیانوسها میریزند. هر یک میلیارد تن یخ معادل یک قطعه کوه به ابعاد یک کیلومترمکعب است و از سال 1912 تاکنون چنین قطعه یخهای عظیمی به قطعات پیشین اضافه شدهاند.
جرمی باسیس که متخصص یخچالهای طبیعی دانشگاه میشیگان است، میگوید: «تایتانیک اگر میتوانست همان مسیر پیشین را طی کند، امسال با کوههای یخ بیشتری مواجه میشد» اما لوونشتاین معتقد است با توجه به تغییر دائمی نحوه توزیع یخها در سرتاسر اقیانوس، تخمین تعداد آنها در یک مسیر تقریبا غیرممکن است. او میگوید: «تنها چیزی که با اطمینان میتوانیم بگوییم این است که یخهای روی زمین دارند سریع و سریعتر آب میشوند».
باسیس میگوید: «ما حتی نمیتوانیم تمامی این تغییرات را مرتبط با گرمایش جهانی بدانیم. هیچکسی نمیداند چه اتفاقی دارد میافتد و این روند تا کی ادامه خواهد داشت. شواهدی وجود دارند که نشان میدهند جریانهای گرم اقیانوسی در منطقه گرینلند قطعات یخی را که به دریا کشیده شده بودند، از بین بردهاند. علاوه بر این بخشی از لایههای یخی قطب جنوب که بیش از 10هزار سال پایدار بود تنها طی شش هفته در سال 2002/1381 فرو ریخت، احتمالا به این دلیل که آب درون ترکهای آن نفوذ کرده بود. این لایه در یکی از نقاط جهان که بالاترین روند گرمایش جهانی را دارد، واقع شده اما این سرعت تخریب باورنکردنی است».
شرکتهای کشتیرانی تنها چند هفته پس از فاجعه غرق شدن تایتانیک مسیر دریایی نیویورک - لندن را به بخشهای جنوبیتر اقیانوس که امنتر بودند، تغییر دادند. این تصمیم باعث شد مسیر 9 تا 14 ساعت طولانیتر شود اما ارزشش را داشت. البته کوههای یخ شناور تهدیدی برای کشتیهای مدرن امروزی که برای تشخیص اجسام شناور به رادار مجهز هستند، بهشمار نمیرود و لازم نیست دو تن از خدمه برای دیدهبانی تمام شب را بیدار بمانند یا مسیرهای طولانیتری انتخاب شود. امروزه چیزی که بیشتر از این یخهای شناور باعث نگرانی شده سطح آب دریاها است که طی قرن گذشته 10 تا 20 سانتیمتر بالاتر آمده و باز هم رو به افزایش است.
لوونشتاین میگوید: «گرمایش جهانی باعث شده توفانهای قویتری شکل بگیرند و مهار آتش سختتر از پیش شود. دنیا از فاجعه تایتانیک درس گرفت و ما هم نیاز به تغییر داریم، تغییراتی که بتوانند روند گرمایش جهانی را کندتر از پیش کنند».
زینب حسینی از سایت نجوم ایران
به نقل از خبرآنلاین