دانشمندان در مرکز تحقیقاتی سرن در سوئیس که روی طرح "برخورد دهنده بزرگ هادرون" کار می کنند، می گویند که "بیگ بنگ" یا "انفجار بزرگ" را در مقیاسی بسیار کوچک بازسازی کرده اند.
بیست سال است که دانشمندان تلاش می کنند با این طرح به راز خلقت پی ببرند. برخورد دهنده بزرگ هادرون، که بزرگترین، گرانقیمت ترین و پیچیده ترین وسیله علمی ساخت بشر است، سال گذشته با مشکلات فنی زیادی مواجه شد.
اما آزمایش تازه نمونه ای کوچکتر است که با موفقیت به پایان رسیده است.
جهان تقریبا چهارده میلیارد سال پیش بر اثر واقعه ای که کیهان‌شناسان به آن "انفجار بزرگ" می گویند، به وجود آمد.
حالا و با استفاده از برخورد دهنده بزرگ هادورن، شاید بتوان فهمید که جهان در نخستین لحظات پس از خلقت، چه شکلی داشته است.
نتیجه کار برخورد دهنده هادرون، تصویری است از برخورد ریزترین و در عین حال سنگین ترین ذرات بنیادین تشکیل دهنده ماده که می توانند نمونه کوچکی از "انفجار بزرگ" باشد.
دانشمندان می گویند که باید انفجار بزرگ را هزاران بار بازسازی و مطالعه کنند تا به راز آن پی ببرند
بولک ویسلوچ، یکی از محققان مرکز تحقیقاتی سرن می گوید: "این، به معنی آغاز عصری تازه است، عصری تازه برای فیزیک. هرگز در شرایط آزمایشگاهی، این میزان انرژی آزاد نشده بود و هیچ آزمایشگاهی به چنین دمای زیادی نرسیده بود. ما امیدواریم که نتایج و اطلاعات فوق العاده جالبی درباره چگونگی جهان، درست بلافاصله پس از خلقتش، بدست آوریم."
در این آزمایش و با استفاده از مغناطیس های بسیار قدرتمند، ذرات بنیادین، در طول یک تونل زیرزمینی به طول بیست و هفت کیلومتر در مرز سوئیس و فرانسه، شتاب گرفته و با سرعتی نزدیک به سرعت نور به حرکت در آمدند.
این ذرات، در نهایت با هم برخورد کردند و به شکل ذراتی به مراتب ریزتر، درآمده و پخش شدند.
این تجربه علمی، در مرکز تحقیقاتی سرن و با استفاده از آشکار سازی ویژه، که به اختصار، آلیس خوانده می شود انجام شد.
دمای حاصل از برخورد ذرات، در حدود ده تریلیون درجه سانتیگراد، یعنی یک میلیون بار داغ تر از هسته خورشید بود: گرمایی که در آن، حتی پروتون‌ها و نوترون‌ها، یعنی ذرات تشکیل دهنده هسته اتم هم ذوب شده و ترکیبی ژله مانند از کوارک ها و گلوان‌ها، یعنی بنیادی ترین ذرات سازنده ماده را به وجود می آورند؛ چیزی که پلاسمای کوارک - گلوان نامیده می شود.
دکتر دیوید اوانز، دانشمند بریتانیایی ِ دست اندر کار در این آزمایش، معتقد است که این پروژه بین المللی که با مشارکت حدود هزار محقق از سی و سه کشور جهان و با صرف میلیاردها دلار هزینه اجرا شده است، ارزش وقت و پولی را که صرفش شده، داشته و می تواند در شناخت بشر از راز خلقت، تاثیری به سزا داشته باشد.
دکتر اوانز می گوید: "بیست سال طول کشید تا این ایده، عملی شود. حالا باید این آزمایش، بی وقفه ادامه پیدا کند. ما به ده ها میلیارد برخورد نیاز داریم تا بتوانیم نتایج حاصله را تجزیه و تحلیل کنیم و بفهمیم که واقعا چه خبر است. این کار، به زمان زیادی نیاز دارد. تحلیل و بررسی بعضی از نتایج، چند هفته یا چند ماه طول می کشد و آنالیز بخش دیگری از اطلاعات، سال‌ها وقت می برد".
بنا بر این، مدت زمان طول می کشد تا محققان اطمینان حاصل کنند که آیا اصولا توانسته اند انفجار بزرگ را- البته در مقیاسی کوچکتر- دقیقا تکرار کنند یا نه. اگر جواب مثبت باشد، روزنه های تازه ای به روی بشر گشوده خواهد شد و دانشمندان خواهند توانست بخشی کوچک از اولین لحظات خلقت را، با جزئیاتی بیشتر از همیشه، مطالعه و بررسی کنند.
زینب حسینی از سایت نجوم ایران
به نقل از BBC