محققان در برخورد دهنده بزرگ هادرون با جایگزین کردن یونهای سرب و برخورد دادن آنها به جای پروتونها موفق شدند بیگ بنگهای کوچکی را، مشابه آنچه در هنگام تولد جهان روی داده است، شبیه سازی کنند.
این موفقیت بزرگ در هفتم نوامبر 2010 و در بزرگترین آزمایشگاه فیزیکی جهان در مرز فرانسه و سوئیس انجام شد که طی آن حرارتی چند میلیون برابر بیشتر از حرارت هسته خورشید به وجود آمد.
پر انرژی ترین برخورد دهنده ذره ای جهان که تحت پوشش سازمان تحقیقات اتمی اروپا، سرن فعالیت می کند، پروتونها را به یکدیگر برخورد می داد تا بتواند نشانه هایی را برای کشف راز شکل گیری جهان هستی به دست آورد. برخوردهای پروتونی در ردیابی ذرات ناشناخته ای به نام بوزون هیگز و کشف نشانه هایی از قوانین فیزیکی جدید از قبیل مفهومی به نام "اَبر قرینه سازی" برای دانشمندان بسیار کارامد خواهد بود.
اما محققان قصد دارند برای چهار هفته آینده نیز بر روی اطلاعاتی متمرکز شوند که از نتیجه برخورد یونهای سرب به دست آمده اند. به این شکل امیدوارند تا بتوانند اطلاعات بیشتری درباره پلاسمایی که جهان هستی، در حدود 13.7 میلیارد سال پیش و در یک میلیونیوم ثانیه پس از انفجار بزرگ از آن ساخته شده است، به دست آورند.
یکی از پروژه های سرن در این برخورد دهنده، یعنی پروژه ALICE به صورت ویژه برای برخورد دادن یونهای سرب طراحی شده است اما دو پروژه دیگر، ATLAS و CMS نیز در مسیر هدف جدید تغییر رویه داده اند.
دیوید اوانز از دانشگاه بیرمنگام که در پروژه ALICE فعالیت دارد می گوید آزمایش جدیدی که در برخورد دهنده انجام شده توانسته به بالاترین درجه حرارت و چگالی که تاکنون در یک آزمایش به وجود آمده دست پیدا کند به گفته وی این آزمایش در فضایی ایمن و کنترل شده انجام شده و موفق به تولید ذرات تحت اتمی آتشینی با حرارت 10 تریلیون، یک میلیون بار بیشتر از مرکز خورشید شده است.
در این درجه حرارت حتی پروتونها و نیوترونها که تشکیل دهنده هسته اتم هستند نیز ذوب شده و سوپی داغ از کوارک ها و گلوئن ها به نام پلاسمای کوارک- گلوئن به وجود می آورند، ترکیبی که گفته می شود تنها پس از وقوع انفجار بزرگ در جهان وجود داشته است.
بر اساس گزارش بی بی سی، با مطالعه بر روی این پلاسما دانشمندان امید دارند بتوانند اطلاعات بیشتری درباره نیروی قدرتمند میان اتمها و هسته آنها که عامل شکل گیری 98 درصد از جهان هستی هستند، به دست آورند. پس از اتمام آزمایشهای برخورد دادن یونهای سرب، برخورد دهنده بزرگ هادرون برخورد دادن پروتونها را دوباره از سر خواهد گرفت.
زینب حسینی از سایت نجوم ایران
به نقل از مهر