روز 17 دسامبر سه هزار و 342 روز یا در حدود ده سال از آغاز به کار مریخگرد ادیسه که در تاریخ 24 اکتبر 2001 وارد مدار مریخ شد، گذشت و رکورد پیشین طولانی ترین اکتشافات مریخی که پیش از این به نام مدارگرد MGS به ثبت رسیده بود، شکسته شد.
مشهورترین کشف این فضاپیما تا به امروز که کشف مقادیر قابل توجهی آب منجمد در زیر لایه سطحی سیاره مریخ بوده است، اولین کشفی است که این فضاپیما انجام داده که کشفی بسیار امیدوار کننده بود زیرا یکی از اهداف اصلی ماموریت مدارگرد ادیسه به مریخ را عملی کرد.
ماموریت اصلی ادیسه دو هدف را دنبال می کرد: تعیین ساختار موادی که سطح مریخ را پوشانده اند و اندازه گیری میزان تشعشعات سیاره سرخ به منظور تخمین ایمنی سیاره سرخ برای اجرای ماموریتهای آینده انسانها به مریخ، همچنین دوام طولانی مدت ادیسه بر مدار مریخ به دانشمندان این امکان را داده است تا تغییرات فصلی سالانه مریخ را کنترل کنند.
در ابتدا قرار بود فضاپیمایی دیگر برای فرود آمدن بر روی مریخ با ادیسه همراهی کند اما ناسا این ماموریت را در پی بروز نقص در مدارگرد اقلیمی مریخی و فضاپیمای قطبی مریخی در سال 1999 متوقف کرد با این همه قطعات این ماموریت متوقف شده در ساخت کاوشگر فونیکس به کار گرفته شد که در سال 2008 به مریخ رسیده و به تازگی از کار افتاده است.
به گفته ناسا مدارگرد ادیسه تاکنون با مشکل جدی مواجه نشده و زندگی آرام و زیبایی را پشت سر گذاشته است، بزرگترین بحرانی که این مدارگرد را با مشکل مواجه کرد در هالووین سال 2003 رخ داد زمانی که یک اَبَرتوفان خورشیدی توده ای از ذرات باردار به سمت مریخ شلیک کرد.
به گفته تیم ماموریت مدارگرد ادیسه، این مدارگرد در حال حاضر به عنوان فضاپیمایی که ده سال از عمر خود را در مدار مریخ و در فضا سپری کرده است، در شرایط بسیار مطلوبی به سر می برد بیشتر تجهیزات علمی این مدارگرد هنوز فعال هستند و سیستم پشتیبانی این مدارگرد هرگز مجالی برای فعال شدن پیدا نکرده است.
شاید بزرگترین محدودیتی که می تواند ادیسه را با مشکل مواجه کند مقدار کم سوختی است که به صورت هفتگی برای باقی ماندن در مدار به آن نیاز دارد. با این همه ناسا معتقد است در صورتی که ادیسه به ایجاد تغییر عمده ای در مدار حرکتی اش نیاز پیدا نکند، می تواند برای 10 تا 15 سال دیگر به فعالیت خود ادامه دهد.
ادیسه در ابتدا برای ماموریتی سه ساله طراحی و ساخته شده بود اما ناسا تا به حال سه بار طول عمر این مدارگرد را افزایش داده که جدیدترین آن در ماه اکتبر رخ داده است. همچنین احتمال افزایش مدت ماموریت این مدارگرد به منظر پشتیبانی از لابرتوار علمی ناسا که قرار است در سال 2012 بر روی مریخ فرود آید نیز وجود دارد. در ادامه هفت تصویر برگزیده ای که در این ده سال توسط مدارگرد مریخی ادیسه از نقاط مختلف سیاره سرخ به ثبت رسیده اند را مشاهده می کنید:
حفره "باکالر" با وسعت 20 کیلومتر که می توان در اطراف آن شیارهای مواد باستانی که به واسطه برخورد شهابسنگ با سطح مریخ به اطراف پراکنده شده اند را مشاهده کرد
تصویری ترکیبی از چشم انداز مریخ متشکل از فلاتها و دره های متعدد، منطقه ای که به "لاکتیس لابیرینتوس" شهرت دارد
تپه های قطره اشکی مریخ
تصویر رنگ آمیزی شده دره های منطقه "نوکتیس لابیرینتوس"
این حفره مریخی با وسعتی برابر چند مایل در اثر برخورد شهابسنگی به وجود آمده که اندکی پیش از برخورد خود به دو نیم تقسیم شده و به سیبی شباهت دارد که تیر پیکانداری آن را از میان شکافته است
دریای شن مریخی، تلهای شنی مریخ و جهت وزش باد بر روی آنها، این تلهای شنی منطقه ای به بزرگی تگزاس را در قطب شمالی مریخ در بر گرفته اند
تابلوی شنی، تجمع تلهای شنی که به دست بادهای کیهانی بر روی ماسه های سرخ مریخ ساخته شده اند به نقاشی های انتزاعی شباهت پیدا کرده اند
زینب حسینی از سایت نجوم ایران
به نقل از مهر