پس از يك دهه برنامه‌ريزي، نوآوري و آزمايش، ساخت بزرگترين رصدخانه نوترينوي جهان كه در يخ‌هاي فلات قطب جنوب نصب شده با موفقيت به پايان رسيد. يك تيم بين‌المللي آخرين اصلاحات پروژه «آيس كيوب» را كه زير نظر دانشگاه ويسكونسين آمريكا انجام مي‌شود، به پايان رسانده‌اند.
اين رصدخانه كه در ايستگاه قطب جنوب اسكات- آموندسن زير نظر بنياد ملي علوم واقع شده به طور خاص به دنبال نوترينوهاي پرانرژي است كه در وقايع خشن كيهاني مانند انفجارهاي ابرنواختر و پرتو گاما به وجود مي آيند.
هنگامي كه نوترينوها با اتم‌هاي يخي در يخ تاريك و فوق‌شفاف قطبي برخورد مي‌كنند، يك نور آبي رنگ به وجود مي‌آيد كه توسط سنسورها شناسايي مي‌شود.
برخي از نوترينوها از خورشيد نشات گرفته و برخي ديگر از برخورد پرتوهاي كيهاني با جو زمين و منابع برجسته نجومي از جمله انفجار ستارگان در راه شيري و ساير كهكشان‌هاي دور به وجود مي‌آيند.
ميزان تريليوني از نوترينوها در هر لحظه در بدن انسان جريان دارند، اما به ندرت با ماده عادي برخورد مي كند.
تيغه رصدخانه از 5160 سنسور نوري تشكيل شده كه در گروه‌هاي 60 تايي و در كل 86 رشته به هم متصل شده‌اند.
هر رشته در يك سوراخ عمودي مته در كلاهك يخي قطب جنوب پايين فرستاده مي‌شود. اكنون كه تمام رشته‌ها در جاي خود ثابت شدند، سنسورهاي آنها يك ماتريس مكعبي شكل به ابعاد يك كيلومتر مكعب مي‌سازند كه سر آنها حدود دو كيلومتر زير سطح يخ است.
دانشمندان دانشگاه ويسكانسين براي ايجاد سوراخ‌ها يك مته آب داغ پيشرفته 4.8 مگاواتي ساختند.
اين پروژه از ماه نوامبر سال 1999 در پي تسليم طرح به بنياد ملي علوم و همچنين ساير همكاران طرح در بلژيك، آلمان و سوئد با همكاري دانشمندان، مهندسان و متخصصان رايانه آغاز شده است.
زینب حسینی از سایت نجوم ایران
به نقل از ایسنا