شايد روزي مريخ نوردان آينده سازمان ناسا كاوشگران باد شدني كوچكي را با خود به مريخ ببرند. ممكن است روزي يك دسته از روباتهاي كروي شكل و باد كردني با غلتيدن بر سطح مريخ به اكتشاف اين سياره مشغول شوند. دانشمنداني كه اين كاوشگران سبك را طراحي كردند مي گويند اين روباتها مي توانند نواحي وسيعي از مريخ را با هزينه هاي كمتري مورد كاوش قرار دهند.
فردريك بروهن از موسسه هوا فضاي سوئد مبتكر اين روباتها است. طرح وي اكنون توسط يك گروه از دانشمندان توسعه داده شده است. وي مي گويد" كاوشگران ما سبك هستند و با استفاده از انرژي بسيار كم و با هزينه هائي نسبتا كمتر مي توانند تا مسافتهاي طولاني سطح مريخ را طي كنند. با يكبار شارژ باتري كاوشگر مي تواند تا صد كيلومتر مسافرت كند.
پژوهشگران قبلا كاوشگران غلتان و كروي شكل را مطرح كرده بودند ولي هيچكدام از اين دانشمندان بادكردني بودن آنها را پيشنهاد نكردند.. گروه بروهن با كمك مالي موسسه ملي فضائي سوئد يك نمونه بادكردني از اين روباتها را طراحي كرد. اين روبات در زمان فرود آمدن به سطح مريخ با استفاده از يك فشنگ كه داخل آن جا سازي شده از گاز زنون پر مي شود كه در نهايت فقط سي سانتي متر قطر خواهد داشت.
بروهن بر اين عقيده است كه زمانيكه اين روبات باد نشده و هنوز در فضا پيما قرار دارد فقط نيمي از حجم يك كاوشگر چرخدار با همان مقدار تجهيزات حسگر را نياز خواهد داشت.اين فناوري به نسلهاي بعدي كاوشگران "اسپيريت (Spirit)" و اپورتونيتي (Opportunity)" سازمان ناسا اين امكان را خواهد داد تا كاوشگران كوچكي از خودشان را حمل كنند و آنها را براي مناطق جديدي از مريخ كه از لحاظ علمي مورد توجه هستند به فضا اعزام كنند.
بروهن اطمينان دارد كه اين ايده عملي خواهد بود زيرا يك نمونه بزرگتر "زميني" از فناوري روبات كروي (با اين تفاوت كه باد كردني نيست) و توسط دانشمندان گروه وي طراحي شد در حال آزمايش شدن و انجام برخي عمليات از قبيل كاربردهاي امنيتي و شناسائي است. اين روبات زميني قادر است نواحي بزرگي مانند بندرگاهها را مورد تجسس قرار دهد و بر روي برف ، ماسه و نواحي ريگزار و تمامي سطوح ديگر حركت كند. به دليل اينكه اين كاوشگر كروي است فقط يك نقطه كوچك از آن با زمين تماس دارد در نتيجه اصطكاك تقريبا صفر است. به اعتقاد بروهن شكل هندسي اين روبات بهترين گزينه براي صرفه جوئي در انرژي و حركت بر روي نواحي غير قابل پيش بيني است.
نمونه باد كردني اين روبات از يك پوسته قابل باد شدن تشكيل شده كه اين پوسته نيز از يك نوع ماده بسيار محكم كه براي سفرهاي فضائي كاربرد دارد و مي تواند حرارتهاي بسيار بالا را تحمل كند ساخته شده است. درون اين روبات يك محور توخالي قرارد دارد كه از يك طرف روبات تا طرف ديگر متصل شده و يك پاندول آويزان حاوي تمامي تجهيزات الكترونيكي را نگه مي دارد.
اين پاندول از اهميت بسيار بالائي برخوردار است زيرا مكانيسم حركتي روبات را تشكيل مي دهد. زمانيكه يك موتور وزنه آويزان پاندول را به جلو مي راند ، روبات مي چرخد تا با تغيير ايجاد شده در مركز ثقل مطابقت كند. اين پاندول مي تواند به طرفين نيز حركت كند.
سناريوي كاربرد اين روباتها به اين شكل خواهد بود كه زمانيكه مدارگرد به مريخ مي رسد ، يك دسته از اين كاوشگران را باد مي كند و آنها را درون جو مريخ مي فرستد. يك سپر حرارتي نيز آنها را در مقابل داغ شدن در زمان ورود به جو محافظت مي كند.
اين روباتهاي باد كردني در اصل روياي آژانس فضائي اروپا براي ماموريت برنامه ريزي شده به سياره عطارد براي سال 2013 بود. اما اين ماموريت لغو شد.
منبع : Discovery news
نويسنده : فرشید کریمی
