تلسکوپ فضایی هابل داده‌ای را ثبت کرده‌است که می‌تواند نشانه وجود بخار آب در جو یک سیاره فراخورشیدی کاملا شناخته‌شده باشد. این یافته تنها دوماه پس از شکست تلسکوپ فضایی اسپیتزر در یافتن آب بر سطح این سیاره بدست آمده است.
این سیاره که HD 209458b نام دارد، 70% سیاره مشتری سنگینی دارد و به‌دلیل فاصله بسیار نزدیکی که با ستاره‌اش دارد، (9 برابر نزدیک‌تر از عطارد به خورشید)، بسیار داغ و سوخته است. این سیاره یکی از 14 سیاره فراخورشیدی کشف‌شده است که دقیقا از مقابل ستاره مادر عبور می‌کند و درپشت آن پنهان می‌شود و به‌همین دلیل، اخترشناسان توانسته‌اند داده‌های مداری دقیقی از این سیاره بدست آورند.
دو ماه پیش، رصدهای دقیق تلسکوپ فضایی فروسرخ اسپیتزر نشان داد هیچ نشانهای از بخارآب در جو این سیاره دیده نمی‌شود. اما از آن‌جایی که مدل‌های سیارات فراخورشیدی پیش‌بینی می‌کنند مولکول بخارآب به‌مقدار فراوان در جو این سیارات وجود دارد، برخی سیاره‌شناسان احتمال داده بودند که علایم فروسرخ بخارآب در توده‌های غبار محو شده است.
اما به‌نظر می‌رسد تلسکوپ فضایی هابل توانسته است بخارآب گم‌شده را نمایان کند. در یکی از عبورهای این سیاره از مقابل ستاره مادر، هابل توانست داده‌های کسوف جزیی ستاره را ثبت کند و با استفاده از آن، شعاع این سیاره را که 30% بزرگ‌تر از سیاره مشتری است، اندازه‌گیری کند. اما تراویس بارمن، اخترشناس رصدخانه لاول در فلگ‌استف آریزونا با تحلیل رایانه‌ای داده‌های این توانست نشانه‌هایی از بخارآب را آشکار کند.
پرتوهایی که دوربین‌های هابل ثبت کرده‌اند، از لایه‌های خارجی جو این سیاره عبور کرده‌اند و ازآن‌جایی‌که ترکیب شیمیایی بخصوص جو سبب می‌شود شفافیت جو برای طول‌موج‌های مختلف نور متفاوت باشد، شدت طول‌موج‌های رسیده نیز باهم متفاوت است. بارمن توانست با مدل‌سازی‌های مختلف و ترکیب‌های مختلف شیمیایی، شفافیت جو را در نورهای مختلف بررسی کند و سازگارترین نتایج را با داده‌های هابل بدست آورد. این‌چنین او توانست به اطلاعاتی از ترکیب شیمیایی جو این سیاره دست یابد.
نتایج رصد نشان می‌دهد مقدار اندک جذب نور در طول‌موج 0.9 میکرومتر نشانهای بر وجود آب در جو سیاره است، زیرا آب چنین طول‌موجی را جذب می‌کند. به عقیده بارمن، این داده دلیلی محکم بر وجود آب در سیاره‌ای فراخورشیدی است. البته این کشف برای دوستداران حیات فرازمینی چندان خوشایند نیست، زیرا دمای سطح سیاره 1000 درجه سانتی‌گراد است و به‌سختی می‌توان حیاتی را در چنین شرایطی متصور شد.
اما خبر این کشف با واکنش‌های مختلفی روبرو شده است. مارک سواین، از اعضای گروه تحقیقاتی اسپیتزر که پیش‌از این اعلام کرده بودند در این سیاره نشانهای از آب وجود ندارد، معتقد است کشف بارمن می‌تواند در تعیین دقیق دمای سطح این سیاره بسیار موثر باشد؛ زیرا برای این‌که اسپیتزر بتواند پرتوهای نور جذب‌شده توسط مولکول‌های آب را شناسایی کند، مناطق داخلی‌تر این سیاره باید داغ‌تر از جو فوقانی باشند. اما اگر این سیاره دمای نسبتا یکنواختی داشته باشد، آن‌گاه اسپیتزر نمی‌تواند این نشانه‌ها را ثبت کند و در این‌صورت نیازی به وجود توده‌های غبار هم نخواهد بود.
از سوی دیگر، دیوید چاربونیو، استاد دانشگاه هاروارد و از اعضای گروهی که برای اولین بار، این سیاره را با تلسکوپ فضایی هابل رصد کرده‌اند، می‌گوید نشانه‌های ثبت‌شده در هابل آن‌قدر اندک است که بیشتر به نویز و خطای ابزارهای هابل شباهت دارد تا یک داده علمی. به عقیده او تا زمانی که نشانه‌ها و علایم به‌مراتب قوی‌تری دیده نشود، این یافته نمی‌تواند دلیلی معتبر بر وجود آب در یک سیاره فراخورشیدی باشد.
منبع : NewScientistSpace.com