ستاره شناسان سبك ترين كوتوله ي سفيد كهكشان راه شيري را به تازگي كشف نموده اند ؛ يك توپ هليومي به اندازه ي زحل كه هم جرم خورشيد است.
وارن براون (Warren Brown) از مركز اختر فيزيك هاروارد – اسميتسون مي گويد : اين ستاره فوق العاده عجيب است .شرایط غير عاديی نياز است تا چنين كوتوله ي كم جرمي به وجود آيد.
هنگامي كه ستاره اي مشابه خورشيد بالغ شده وسپس مي ميرد، تبديل به يك كوتوله ي سفيد مي شود. كوتوله ي سفيد تازه كشف شده ، با نام طولاني SDSSJ091709.55+463821.8 (از اين پس J0917+46) در حدود 7400 سال نوري از زمين فاصله دارد، تقريباً نزديك مرز صورت فلكي سياهگوش و دب اكبر مي باشد. با وجود اينكه يك كوتوله ي سفيد معمولي در حدود يك پنجم جرم خورشيد ماده دارد
كوتوله ي سفيد جديد، تنها كسري از اين جرم را دارد. موکرمين كيليك (Mukremin Kilik) از دانشگاه اوهايو مي گويد : كوتوله ي سفيد ما با اينكه از نظر جرمي سبك مي باشد ولي در بعد اندازه، درشت به نظر مي رسد : قطرش 9 برابر يك كوتوله ي سفيد معمولي مي باشد!!
هنگامي كه منجمان در ابتدا j0917+46 را يافتند، پيش بيني كردند كه بايد يك همدم كشف نشده، كه سبب اين كاهش جرم بوده، داشته باشد. در ادامه تحقيقي روي سرعت شعاعي آن صورت گرفت كه به دنبال نشانه هايي از لرزش كوتوله ي سفيد بود (مادامي كه در اثر جاذبه ي همدم كشيده مي شود) نتيجه ي اين جستجو موجب تأييد پيش گويي شد. هم چنين منجمان احتمال اينكه اين همدم يك ستاره كم جرم رشته ي اصلي يا يك سياهچاله باشد را رد كردند و مي گويند به احتمال زياد يك كوتوله ي سفيد ديگر يا يك ستاره ي نوتروني البته با رأي بيشتر براي كوتوله ي سفيد !می باشد .
براون توضيح مي دهد : هيچ ستاره اي به آنقدر پير نشده كه چنين كوتوله ي سفيد سبكي را از خود توليد كند. بنابراين ما فهميده ايم كه آن جرم بايد از طرف كوتوله ي سفيد همدمي بلعيده شده باشد.
اين تيم همچنين تاريخچه ي عجيب غريب اين جفت را روشن مي كند :
اين سيستم دوتايي با ستاره اي حدود دو برابر جرم خورشيد و ستاره ي ديگري، كم جرم تر از خورشيد متولد مي شود. ستاره اي كه سنگين تر بوده، زودتر متحول شده و تبديل به كوتوله ي سفيدي با جرم تقريباً خورشيد مي شود. 10 ميليارد سال بعد، همدم او نيزبه كوتوله ي سفيد ديگري مبدل مي شود. در هر مرحله لايه هاي خارجي گسترش يافته ي ستاره ي اولي، همدم را احاطه مي كند و سبب اصطكاك شديدي مي شود كه دو ستاره را به يكديگر نزديكتر مي كند. آنها هم اكنون ، هر 6/7 ساعت يك بار به دور هم مي چرخند در حاليكه شعاعشان حدود 000/650 مايل مي باشد و سرعت سرسام آوري در حدود 335000 مايل بر ساعت دارند.
به گفته ي كيليك ، رابطه ي بين كوتوله ي سفيد و همدمش، چون يك ازدواج كيهاني مي باشد. كه در آن هر دو طرف بايد چيزي بپردازند: ابتدا هر دو ستاره آهنگ نزديك شدن سر مي دهند. يكي از آنها ديگري را فرا مي گيرد ( مانند در آغوش گرفتن) البته با از دست دادن تدريجي جرم . و بدين صورت آنها نزديك تر مي شوند. سپس ستاره ي ديگر منبسط شده و غولي مي شود كه ستاره ي اول را در بر مي گيرد. (در آغوش گرفتن دوباره) و حالا اوست كه بايد مقدار زيادي از جرمش را از دست بدهد. آنها نزديك و نزديكتر شده و اين رقص كيهاني را ادامه مي دهند...
منجمان گمان مي كنند كه اين2كوتوله ي سفيد نهايتاً يكي شوند. گرچه براي اين يكي شدن 10 ميليارد سال زمان نياز است!!
منبع : Akhtarvash.com,spaceflightnow
نويسنده : مینا اکرام نیا