شهریور ماه سال گذشته. همه منتظر شنیدن رای اتحادیه بین المللی نجوم هستند. چه پیش خواهد آمد ؟ آیا جرم تازه کشف شده عضو دهم منظومه شمسی خواهد بود ؟ تا اینکه در کمال ناباوری اتحادیه نجوم رای خود را مبنی بر اخراج پلوتو از لیست سیاره های منظومه شمسی اعلام داشت. بدین ترتیب جرم تازه کشف شده که بعدها " اریس " نامیده شد هم از فهرست سیارات خارج شد. اما داستان به همین جا ختم نمی شود. پس از اعلام نظر اتحادیه نجوم بسیاری از اخترشناسان که اکثریت آنها را منجمان آمریکائی تشکیل می دادند به رای مجمع اعتراض کردند و خواستار برگرداندن لقب سیاره به پلوتو شدند. دلیل اعتراضات آنها هم روشن بود. زیرا پلوتو تنها سیاره ای بود که یک آمریکائی( کلاید تومبا ) آن را یافته بود و اکنون آنها نمی خواستند که نامشان از لیست کاشفان سیارات کنار رود. این بحث ها هنوز کم و بیش ادامه دارد. تا اینکه به تازگی " مایک براون " کاشف اریس به همراه گروهش تحقیقاتی را با استفاده از تلسکوپ فضائی هابل و رصدخانه کک بر روی این سیاره کوتوله انجام دادند.     

اریس در کنار قمر کوچک خود دیسنومیا

نتایجی که به دست آوردند جالب بود. اریس 27 درصد بزرگتر از پلوتو است. با قطری معادل 2400 کیلومتر و چگالی دو گرم بر سانتیمتر مکعب از پلوتو یک سر و گردن بزرگتر است. دانشمندان تصور می کنند که در زیر پوسته سطحی اریس متان زیادی وجود دارد که پس از خارج شدن از زیر سطح و جریان یافتن باعث می شود که این سیاره کوتوله رنگی متمایل به زرد را به خود بگیرد. اریس با فاصله 97 واحد نجومی( دو برابر فاصله پلوتو از خورشید ) که از ما دارد بسیار سردتر از پلوتو است. میانگین دما بر روی آن 240- درجه سانتیگراد است. این سیاره کوتوله مداری بیضی شکل دارد. در حضیض مداری خود( نزدیک ترین فاصله به خورشید ) به فاصله 38 واحد نجومی از ما می رسد. اما این اتفاق 280 سال دیگر می افتد. در آن سال اریس حتی از پلوتو هم درخشانتر می شود و می توان آن را با تلسکوپ های کوچک آماتوری مشاهده کرد. اریس قمر کوچکی هم به نام " دیسنومیا " به قطر 150 کیلومتر دارد که هر 16 روز یکبار به دور مادر خود گردش می کند. این اطلاعات نتیجه تحقیقاتی بود که توسط براون و گروهش انجام شد. بدین ترتیب مشخص می شود که اریس از اکثر جنبه ها بزگتر از پلوتو است. پس اگر قرار باشد به قول اخترشناسان آمریکائی پلوتو را سیاره به حساب آوریم اریس بدون شک سیاره دهم خواهد بود. علاوه بر اریس اجرامی نظیر " سدنا " نیز در نوبت خواهند بود. در این موقع است که متوجه اهمیت و دور اندیشی رای اتحادیه نجوم می شویم. با این اوصاف دیگر هیچ بهانه ای مبنی بر سیاره بودن پلوتو در دست منجمان آمریکائی نخواهد بود.                    

  منبع : universeToday.Com

  نويسنده  : علی پزشک