سایت نجوم ایران ( مرکز اطلاع رسانی اخبار رسمی نجومی، ستاره شناسی، هوافضا، آسمان شب و اخترفیزیک ایران و جهان) ؛

دانشمندان با بهره گیری از تلسکوپ غولپیکر زمینی وی ال تی (VLT) رصدخانه جنوبی اروپا به شواهد مستقیمی دال بر وجود جریانی از مواد در اطراف کوتوله سفید( پیش از انفجار) دست یافته اند.این شواهد خود دلیلی محکمی برای اثبات نظریه انفجار در سیستم های دوتایی است که در آن کوتوله های سفید مواد تشکیل دهنده ستارگان غول سرخ را مصرف می کنند.

 ابرنو اختر های نوع آی.ای (Ia) همواره معیار های بسیار مناسبی برای سنجش فواصل کیهانی و میزان گسترش عالم بوده اند، چرا که این دست از ابر نو اختر ها بسیار درخشان اند، به یکدیگر شباهت دارند و همیشه انفجار هایی با شدت یکسان در آنها صورت می گیرد.اگرچه که پیشرفت های قابل توجهی در زمینه مطالعه این گونه از ابر نواختر ها صورت گرفته،اما همواره ماهیت حقیقی آنها در پرده ای از ابهام باقی مانده است.بر اساس تئوری های کنونی در یک سیستم دوتایی یک کوتوله سفید به دور همدم خود که یک ستاره غول سرخ است می گردد و اندک اندک مواد تشکیل دهنده غول سرخ را به درون خود جذب می کند ، به بیان دیگر در تقابلی دو طرفه کوتوله سفید شروع به بلعیدن ستاره همدم خود می نماید. هنگامی که یک کوتوله سفید بیش از ظرفیت معین، مواد تشکیل دهنده ستاره همدم دوتایی خود را مصرف کند،توانایی لازم برای نگهداری آنها را نداشته و در نتیجه منفجر می شود.

نمایی خیالی قبل(سمت چپ) و بعد(سمت راست)  از انفجار ابر نو اختری، در تصویر سمت راست جرم ستاره کوتوله سفید به حالت بحرانی رسیده است و در اثر انفجار هسته اى حرارتى مواد تشکیل دهنده این ستاره در فضای اطراف پراکنده می گردند.

ابر نو اختر اس ان 2006 ایکس (SN 2006X) در فاصله 70 میلیون سال نوری از زمین در کهکشان مارپيچى ام 100 (M100) منفجر شده است.مشاهداتی که توسط  طیف نگار نور مرئی و فرابنفش (UVES) تلسکوپ غولپیکر 8.2 متری رصدخانه (ESO) در طی چهار ماه صورت گرفته جریانی از مواد را پیش از انفجار به دور ستاره کوتوله سفید نشان داده است.این مواد قشری را با گستره متفاوتی (بین 0.5 سال نوری و 3000 بار فاصله زمین تا خورشید) در اطراف مرکز انفجار شکل داده اند.بررسی های دقیق تر نشان داد که مقدار مواد  اطراف کوتوله سفید با مقدار موادی که ستاره غول سرخ از دست داده بود برابر  است.

به عقیده دانشمندان از آنجا که ذرات پس ار انفجار ابر نو اختری با سرعتی برابر 50 کیلیومتر بر ثانیه در فضا منتشر می شوند، پس می بایست مواد مذکور 50 سال قبل از این حادثه از اطراف ستاره کوتوله سفید پراکنده شده باشند.

سرعت انتشار 50 کیلومتر بر ثانیه از اهمیت بسیار بالای برخوردار است، چرا که برابر با سرعت باد های ستاره ای است که توسط ستارگان غول سرخ در فضا منتشر می شوند.چنان که لایه های خارجی ابر و اختر به هنگام انفجار در فضا پراکنده می شوند،با برخورد با مواد منتشر شده از ستارگان غول سرخ جذب آنها می گردندو دانشمندان قادر به تمایز آنها از یکدیگر خواهند بود.ابر نواختر ها همواره تاثیر به سزایی در محیط اطراف خود دارند.

موضوع حائز اهمیت این است که" آیا مشاهداتی که از ابر نو اختر اس ان 2006 ایکس (SN 2006X) به دست آمده قابل بسط دادن به همه ابرنو اختر های از این دست می باشد یا کاملا اتفاقی است؟" به عقیده دانشمندان سایر ابر نو اختر ها نیز از این ویژگی برخوردارند.

تنها با مشاهداتی که در آینده صورت خواهد گرفت،می توان به پاسخ هایی برای سوالات بیشمار کنونی دست یافت.

  منبع : Spaceflight Now / universetoday.com

  نويسنده  : اسماعیل مروجی