سایت نجوم ایران ( مرکز اطلاع رسانی اخبار رسمی نجومی، ستاره شناسی، هوافضا، آسمان شب و اخترفیزیک ایران و جهان) ؛

تصويري تازه از تلسكوپ فضايي اسپيتزر ناسا، ستاره اي نوزاد را در فاصله ي 1140 سال نوري از زمين نشان مي دهد كه در حال دميدن در دو "حباب" عظيم است.

تصويري تازه از تلسكوپ فضايي اسپيتزر (Spitzer Space Telescope) ناسا (nasa)، ستاره­اي نوزاد را در فاصله­ي 1140 سال نوري از زمين نشان مي­دهد كه در حال دميدن در دو "حباب" عظيم است. اما اين ستاره­ي كودك كه HH 46/47 نام دارد، براي باد كردن حباب­ها در فضاي بيرون نه از آدامس بادكنكي بلكه از فوران­هاي قدرتمندي از گاز استفاده مي­كند.

 در اين تصوير پردازش شده از تلسكوپ فضايي اسپيتزر، ستاره­ي نوزاد HH 46/47 در حال دميدن دو "حباب" بزرگ  ديده مي­شود. اين ستاره 1140 سال نوري از زمين فاصله دارد. (براي ديدن تصوير بزرگ­تر روي عكس كليك كنيد.) nasa/JPL-Caltech

در مركز تصوير استپيتزر مي­توان ستاره­ي خردسال را به صورت نقطه­اي سفيد ديد. دو حباب به صورت پوسته­هاي بيضوي توخالي از ماده­ي سبزآبي رنگ نشان داده شده­اند كه از ستاره به بيرون گسترده شده. باريكه­هاي سبز رنگ در تصوير نشانگر گاز هيدروژن ملكولي گرم است در حالي كه ته رنگ آبي، حاصل پراكنش نور ستاره در غبار گرداگرد ستاره است.

 اين حباب­ها هنگامي تشكيل شدند كه فوران­هاي قدرتمندي از گاز كه با سرعت 200 تا 300 كيلومتر بر ساعت در حركت بودند، با ابرهاي گازي كيهاني كه HH 46/47 را دربرداشتند، برخورد كردند. لكه­هاي قرمز رنگ در انتهاي هريك از حباب­ها، نشانگر حضور گاز گوگرد و آهن­ در جايي­اند كه فوران­هاي باريك ستاره هم­اكنون در حال برخورد رو در رو با ابرهاي گازي كيهاني و مواد غباري هستند.

به گفته­ي تانگاسمي ولوسامي (Thangasamy Velusamy) از آزمايشگاه پيشرانه جت  ناسا (nasa  Jet Propulsion Laboratory) در پاسادناي كاليفرنيا (Pasadena, Calif )، ستارگان نوزاد و قرص­هاي تشكيل سياره­اي بالقوه­ي آنان با متوقف ساختن و جذب گاز و غبار پيرامون به وسيله­ي گرانش، رشد مي­كنند. گمان دانشمندان بر اين است كه وقتي ستاره­ي نوزاد مركزي، بادها و فوران­هاي قدرتمندي ايجاد مي­كند كه مواد پيراموني را مي­پراكنند، اين قرص­ها از توقف باز مي­ايستند.

 ولوسامي مي­گويد: "استپيتزر مي­تواند از اين فوران­ها و بادها، در پرتوي فروسرخ تصويربرداري كرده و به ما در فهم جزييات اين پديده، ياري برساند."

براي اخترشناساني كه مي­دانند دنبال چه چيزي بگردند، ابزارهاي فروسرخ فوقِ حساس استپيتزر، وسيله­اي عالي است تا ستارگان جوانِ پوشيده در ابرهاي ضخيمِ غبار كيهاني و گاز را مطالعه و اطلاعاتي درباره­ي رشد آنان آشكار كنند. ولوسامي با اين حال خاطرنشان كرد كه غالباً رسيدن به تصوري روشن و باجزييات از ستارگان نوزاد و "مشكلات رشد" آنان براي خيلي­ها دشوار است.

 وي گفت: "وقتي در يك تلسكوپ ستاره­اي را مي­نگريد، تصوير ستاره به اندازه­اي معلوم تار مي­شود و هرچه تلسكوپ كوچك­تر باشد، اين تاري بيشتر است."

دانشمندان در آزمايشگاه جت پيشرانه، JPL، براي رفع اين عدم وضوح، روش پردازش تصوير پيشرفته­اي را براي داده­هاي اسپيتزر توسعه داده­اند كه واهم­پيچي Hi-Resـ(Hi-Res deconvolution) نام دارد. اين پردازش، تاري را كاهش مي­دهد و تصوير را واضح­تر و تميزتر مي­كند تا دانشمندان بتوانند تابش­هاي اطراف ستارگانِ در حال شكل­گيري را با جزييات بيشتري ببينند. وقتي ولوسامي و گروهش اين روش را روي تصوير اسپيتزر از HH 46/47 اجرا كردند، توانستند بادهاي ستاره و فوران­هايي از گاز را مشاهده كنند كه در حال حفر اين حباب­هاي آسماني­اند.

به گفته­ي ويليام لَنجر (William Langer) از JPL، اين تصوير به دانشمندان كمك مي­كند تا تعيين كنند كه از ميان بسياري مكانيسم­هاي مختلف، كدام يك باعث ايجاد بادها و فوران­هاي ستارگان نوزاد مي­شود.

اين تصوير فروسرخ، مركب از سه رنگ است با داده­هايي در طول موج 6/3 ميكرون كه با رنگ آبي نمايانده شده و 5/4 و 8/5 ميكرون كه با رنگ سبز و 24 ميكرون كه با رنگ قرمز نمايانده شده­اند.

 اين مقاله درباره­ي HH46/47 كه توسط ولوسامي، لَنجر و كِنِت مارش (Kenneth Marsh) ــ همگي از JPL ــ نوشته شده است، در شماره­ي اكتبر نشريه­ي اخترفيزيك (Astrophysical Journal Letters) منتشر شد.

  منبع : www.jpl.nasa.gov

  نويسنده  : پویان شهیدی