سایت نجوم ایران ( مرکز اطلاع رسانی اخبار رسمی نجومی، ستاره شناسی، هوافضا، آسمان شب و اخترفیزیک ایران و جهان) ؛

"چه چیزی باعث تولید تشعشعات پرانرژی کیهانی می شود؟" این سوال یکی از مهم ترین سوالات دانشمندان است که تا کنون بدون پاسخ مانده بود . اما تحقیقاتی که به تازگی در رصد خانه پرتو های کیهانی Pierre Auger در آمریکای جنوبی انجام شده ، به این سوال پاسخ داده است : "سیاهچاله های ابر پرجرم"

 بخش عمده ای از محیط میان ستاره ای مرکب از ذرات باردار است که تقریبا تا سرعت نور ستاب گرفته اند. این ذرات را پرتو ها یا تشعشعات کیهانی می نامند و تقریبا شامل هر نوع هسته اتم اند که بیشترشان را هسته های هیدروژن (پروتونها) و هسته های هلیم (ذرات آلفا) تشکیل می دهند (همچنین شامل الکترونها ، پوزیترونها و نترینوها نیز هستند ).

انرژی این تشعشات بسیار بیشتر از آن است که بتوانیم تصور کنیم . این انرژی ناشی از سرعت بسیار زیاد است ؛جرم کوچکی که با سرعت بسیار زیاد سیر می کند انرژی جنبشی فوق العاده زیادی دارد این انرژی جنبشی با توپ تنیسی قابل مقایسه است که با سرعت 150 کیلومتر بر ساعت حرکت می کند .  دانشمندان همواره از این موضوع شگفت زده بودند که چگونه این ذرات می توانند به این سطح بالای انرژی برسند . خوشبختانه جو زمین محافظ خوبی برای جلو گیری از برخورد این ذرات با سطح زمین است اما این ذرات در خارج از جو زمین یک تهدید جدی محسوب می شوند . در طول سه سال گذشته  تیم بزرگی متشکل از 370 محقق از 17 کشور جهان گرد هم آمدند تا برای این سوال یک پاسخ مناسب پیدا کنند این گروه بزرگ در  رصد خانه پرتو های کیهانی Pierre Auger   در کوه های آمریکای جنوبی مستقر شدند ،این رصد خانه شامل یک آرایه عظیم  از آشکار سازهاست که مساحت 3000 کیلومتر مربع را اشغال کرده است .

 تشعشات کیهانی هنگامی که به جو زمین وارد می شوند ، برخوردهایی صورت میگیرد که هسته های گوناگون را به اجزای کوچکتری(اجزای ثانویه) تجزیه می کند، به این فرایند شکافت یا خرد شدن می گویند . آشکار سازها بسیار حساس هستند و می توانند این ذرات ثانویه را شناسایی کنند و از طرفی به دانشمندان امکان می دهند تا جهت برخورد تشعشعات کیهانی را تعیین کنند.

 در گذشته به دلیل نبود اطلاعات کافی منبع این تشعشات را به انفجارات ابر نواختری یا هسته کهکشان راه شیری نسبت می دادند که هیچ کدام از این نظریه ها تا کنون ثابت نشده بود .اما اکنون دانشمندان می دانند که این تشعشعات یا پرتوهای پر انرژی کیهانی از تمام نواحی کیهان ساطع می شوند و منبع تولید آنها سیاهچاله های ابر پرجرم است .

 در اطراف سیاهچاله های ابر پرجرم ، میدان های مغناطیسی عظیمی ساخته می شود که می توانند همانند یک شتاب دهنده ذرات عمل کند و این ذرات را تا چنین سطحی از انرژی شتاب دهد ، شتابی که تکنولوژی ساخت بشر هنوز  به آن حد نرسیده .

  منبع : www-news.uchicago.edu

  نويسنده  : محسن بختیار