معمولا بهترین مکان برای ساخت یک رصدخانه برفراز کوهستان‌ها است، زیرا هوا در این مناطق رقیق‌تر، خشک‌تر و تمیزتر از ارتفاع‌های پایین‌تر و مناطق نزدیک به سطح دریا است. اما بهترین جای زمین برای ساختن یک رصدخانه در جنوبگان است، جایی نزدیک به قطب جنوب به نام گنبد سی (C). ارتفاع بالا، دمای بسیار پایین و آسمانی فاقد بلورهای یخ، این ناحیه را به آرمانی‌ترین شرایط رصد آسمان نزدیک کرده است. اخترشناسان فرانسوی قصد دارند تداخل‌سنج بزرگی را در گنبد سی بسازند که حساسیتی فراتر از دیگر تلسکوپ‌های زمین داشته باشد و برای آزمودن شرایط رصدی منطقه می‌خواهند کار خود را با یک تداخل‌سنج ساده آغاز کنند.
ایستگاه کنکوردیا، پایگاهی تحقیقاتی است که با ارتفاع 3300 متر از سطح دریا در گنبد سی واقع شده است. در طول شب‌های زمستان، دمای هوا به 63 درجه سانتی‌گراد زیر صفر می‌رسد و هر گونه تابش زمینه فروسرخ جو را که عامل کاهش حساسیت تلسکوپ‌های فروسرخ در اقلیم‌های گرم‌تر است، از بین می‌برد. در 96درصد شب‌های زمستان هم آسمان این منطقه کاملا صاف و شرایط رصدی بی‌نظیری در آن برقرار است. درست است که آسمان از ایستگاه کنکوردیا به شفافیت نمای ایستگاه فضایی نیست، اما بهتر از دیگر نقاط زمین است. شبیه‌سازی‌های اخترشناسان نشان می‌دهد 10 درصد تصویرهای نور مریی این منطقه به خوبی تصاویر تلسکوپ فضایی هابل خواهد بود. این نسبت در مورد تصویربرداری در نور فروسرخ به پنجاه درصد افزایش می‌یابد.
فکر می‌کنید جای خوبی برای نصب یک تلسکوپ بزرگ باشد؟ اما یک تداخل‌سنج در چنین منطقه‌ای بهتر جواب می‌دهد. تداخل‌سنج، ابزاری است که نورهای کانونی‌شده آینده چند تلسکوپ کوچک و بزرگ در آن ترکیب می‌شوند و تصویر جدیدی می‌سازند که گویی از آینه‌ای بزرگ‌تر و تلسکوپی قوی‌تر بدست آمده است. این چنین با صرف هزینه‌های بسیار کمتر می‌توان تصاویری با کیفیت تلسکوپ‌های بزرگ تولید کرد. تداخل‌سنج مستقر در گنبد سی چندین بار حساس‌تر از رصدخانه‌های هم‌اندازه خود در دیگر نقاط زمین خواهد بود.
اخترشناسان فرانسوی برای آزمودن طرح‌های پیشنهادی خود، در حال ساخت تداخل‌سنجی آزمایشی به نام مایکرینوس هستند که از سه تلسکوپ نور مریی چهل سانتی‌متری تشکیل شده است. ترکیب پرتوهای این سه تلسکوپ، قدرت کافی را برای آشکارسازی سیارات داغ مشتری‌‌مانند در اطراف دیگر ستارگان یا ستارگان دوتایی فوق‌العاده نزدیک به یکدیگر فراهم می‌کند. اگر این سه تلسکوپ روی برج‌هایی سی‌متری نصب شوند یا از سامانه اپتیک سازگار نیز استفاده شود، تلاطمات جوی به حداقل مقدار روی زمین کاهش خواهد یافت. سیستم اپتیک سازگار، نوعی سامانه اپتیکی است که دارای آینه‌ای انعطاف‌پذیر برای اعمال تغییرات معکوس اختلالات جوی و حذف اثرات مخرب جو است.
همه این کارها برای ساخت ابزاری قدرتمند به نام کئوپس (KEOPS) است، تداخل‌سنجی متشکل از 36 تلسکوپ 1.5 متری که تمام توانایی‌های یک تلسکوپ 30 متری را خواهد داشت. این 36 تلسکوپ در سه حلقه متحدالمرکز به قطر بیشینه یک کیلومتر آرایش خواهند یافت. حلقه اول 7 تلسکوپ، حلقه دوم 13 و حلقه سوم 19 تلسکوپ خواهد داشت و سطح جمع‌آوری کننده نور این تلسکوپ‌ها معادل سطح آینه تلسکوپ‌های دوقلوی کک خواهد بود.
منبع : universetoday.com
نويسنده : ذوالفقار دانشی