با این شبیهسازی جدید میتوان علاوه بر پیشبینی طوفانهای مغناطیسی خورشیدی، اسرار درون خورشید را نیز آشکار کرد
اخترشناسان با استفاده از مجموعهای از سریعترین ابررایانههای جهان توانستند حالت جو خورشید را با دقتی بینظیر تعیین کنند. با این کار بهتر میتوان شرایط طوفانهاای خورشیدی را پیشبینی کرد و نسبت به وقوع پیامدهای آن در مناطق نزدیک به قطب هشدار داد.
ابرهای گاز داغی که در فورانهای تاج خورشیدی از خورشید خارج میشوند، طوفانی از ذرات یونیزه پرانرژی را تشکیل میدهند که میتواند ماهوارهها را بسوزاند، شبکههای انتقال برق و مخابرات را با اختلال روبرو کند و فضانوردان را به کام مرگ بفرستد. پیشبینی این طوفانها کار آسانی نیست، زیرا هر فورانی در تاج خورشیدی به وقوع طوفان ذرات منجر نمیشود. ستارهشناسان حدس میزنند چاشنی وقوع این طوفان، جهتگیری میدان مغناطیسی ابر فورانیافته باشد. اگر این میدان در جهت میدان مغناطیسی زمین قرار گیرد، شرایط محلی کاملا آرام است؛ اما وای به روزی که این دو میدان در جهتهای مقابل یکدیگر قرار گیرند، آنوقت است که طوفانهای شدید مغناطیسی شکل میگیرند.
در حال حاضر، مدیریت ملی جو و اقیانوس ایالات متحده (NOAA)، طوفانهای خورشیدی احتمالی را با تحلیل دادههای ارسالی ماهوارهها پیشبینی میکند؛ روشی که تا رسیدن به یک پیشبینی ایدهآل فاصله زیادی دارد. اما گروهی از دانشمندان به سرپرستی زوران میکیچ، عضو هیاتعلمی گروه بینالمللی کاربرد علوم در ساندیهگو، مدل رایانهای دقیقی از جو خارجی را بر اساس فعالیتهای مغناطیسی سطح خورشید (نورکره) تهیه کردهاند و با استفاده از ابررایانه مرکز تحقیقات آمس ناسا و مرکز ابررایانه ساندیه گو، حالت تاج خورشید را بدست آورند. فعالیتهای مغناطیسی نورکره، تاج حلقهمانند خورشید را شکل میدهد، و فورانهای عظیم تاج خورشیدی هم در اینجا آغاز میشوند.
پیشاز این، دانشمندان توانسته بودند مدل سادهتری را تدوین کنند، اما این بار با شبیهسازی دقیقتر چگونگی شارش انرژی در تاج خورشیدی توانستند آن را ارتقا بخشند. این مدل جدید بهخوبی توانست شکل کامل تاج خورشید را زمانیکه برای اولین بار در خورشیدگرفتگی فروردینماه امسال ظاهر شد، پیشبینی کند. در حالت عادی نور سطح خورشید به قدری زیاد است که تاج محو میشود و فقط زمانی میتوان جو بیرونی خورشید را دید که در پدیدهای مانند خورشیدگرفتگی، نور سطح این ستاره بهشدت کاهش یابد.
شرح عکس: جهتگیری میدانهای مغناطیسی (خطوط رنگی) مشخص میکند که آیا این فوران خورشیدی به یک طوفان مغناطیسی خطرناک در اطراف زمین منجر خواهد شد یا خیر.
مدل این گروه تا به امروز، بهترین مدل برای پیشبینی شکل تاج خورشید است، اما میکیچ معتقد است که هنوز به ده سال زمان نیاز است تا بتوان یک طوفان خورشیدی را بر اساس شبیهسازیهای خورشیدی پیشبینی کرد. اما این بدان معنی نیست که کار میکیچ و همکارانش ارزش خاصی نداشته باشد. جهتگیری میدان مغناطیسی فورانهای تاج به شرایط فیزیکی تاج بستگی دارد و این شرایط فیزیکی، همانی است که شبیهسازیهای جدید پیشبینی میکنند. با این مدلها میتوان پیشبینی کرد که آیا این توده ابر به زمین برخورد خواهد کرد یا از کنارش عبور میکند و اگر به زمین برخورد میکند، چه بلایی بر سر زمین خواهد آورد. این مدل همچنین به درک بهتر ما از خورشید نیز کمک خواهد کرد. با شناختن ساختار کلی تاج و تحول آن میتوان به فرآیندهای درون خورشید نیز پی برد و بسیاری از اسرار ستاره زندگیبخش زمین را برملا کرد، مثلا اینکه این میدانهای مغناطیسی بسیار قوی چگونه تشکیل میشوند.
منبع : نشریه اینترنتیخبری New Scientist
نويسنده : ذوالفقار دانشی