آنچه که گذشت مهمترین عناوین خبری در سال 1385 شواهدی دال بر وجود خوشه ستاره ای پنج گانه در مرکز کهکشان راه شیری


شواهدی دال بر وجود خوشه ستاره ای پنج گانه در مرکز کهکشان راه شیری

دانشمندان برای نخستین بار، به یاری عکس های با وضوح بسیار بالای رصد خانه کک ، شواهدی دال بر وجود خوشه ستاره ای پنج گانه در مرکز کهکشان راه شیری بدست آورده اند. بر این اساس پس از 15 سال یکی از اسرار آمیز ترین پدیده هایی که ذهن دانشمندان را به خود مشغول نگاه داشته بود در آستانه آشکار شدن است.

 

 این خوشه از ستارگان بسیار پر جرمی تشکیل شده است که در اطراف سیاه چاله ابر پرجرم قلب کهکشان به سر می برند.به عقیده دانشمندان در اکثر این خوشه ها، ستارگان پرجرم دو تایی وجود دارند که مراحل پایانی عمر خود را می گذرانند و در عین حال مقادیر بسیار زیادی گاز و غبار از خود به فضای اطراف منتشر می کنند.این ذرات غبار هنگام دور شدن اشکالی شبیه به یک چرخ دنده مارپیچ می سازند و در اطراف ستاره شروع به گردش به دور یکدیگر می نمایند.

  

ماهیت واقعی ستارگان به طور کامل، تا کنون برای بشر امروز ناشناخته بوده است.نتیجه تحقیقات پیتر تات هیل از دانشگاه سیدنی و دونالد فیگر از انستیتو تکنولوژی راچستر که در یک نشریه علمی چاپ شده، حاکی از آن است که پنج ستاره ای که این خوشه ستاره ای را تشکیل می دهند بسیار درخشان و سرخ رنگ هستند و طول عمر آن ها در حدود 5 میلیارد سال می باشد. این ستارگان به سرعت سوخت خود را به مصرف می رسانند و درخشش فراوانی دارند به همین دلیل در مقایسه با سایر ستارگان عادی که میلیارد ها سال به فعالیت خود ادامه می دهند، عمری به نسبت کوتاه تر دارند.بر طبق داده های بدست آمده این ستارگان به انفجار ابر نو اختری نزدیک می شوند.

 

 

اگرچه در دهه گذشته این خوشه توسط تلسکوپ فضایی هابل بررسی شده بود،اما وضوح بسیار بالای تصاویر رصد خانه کک در هاوایی دانشمندان را قادر ساخت تا بتوانند ذرات غباری که به شکل چرخ دنده های مارپیچ در آمده بودند را مشاهده و ثبت نمایند.پیش از این تات هیل در سال 1999 در گوشه ای دیگر از کهکشان راه شیری، موفق به مشاهده ذرات غبار با ساختار مشابه به چرخ دنده های مارپیچی شده بود.

 

دونالد فیگر در این باره می گوید:چنین ساختارهایی در کهکشان ما به ندرت یافت می شوند و تاکنون ما تعداد محدودی از آن ها را مشاهده کرده ایم.اما در مورد اخیر پنج ستاره با ساختار غباری مشابه آن هم در یک خوشه ستاره ای گرد هم آمده اند،این نکته ای بسیار مهم است و تا کنون سابقه نداشته است.

 بر طبق تحقیقات فیگر چنین ساختارهای غباری نمایانگر وجود ستاره های دوتایی و یا ستارگان پر جرمی است که در حال گسترش ابعاد خود هستند.دانشمندان بوسیله ساختار هندسی توده های غبار  موفق به اندازه گیری فاصله ستارگان از یکدیگر و همچنین مدت زمان تناوب مداری آنها شده اند.

  

فیگر می افزاید:با توجه به مطالعات ما تنها را تشکیل این چرخ دنده های غباری گردش دو ستاره به دور یکدیگر است.این ستارگان چنان به هم نزدیک اند که باد های شان به یکدیگر برخورد کرده و ذرات غبار را به شکل مارپیچ در می آورند.نمونه بسیار ساده آن خارج شدن آب از آب پاش هایی باغبانی است، که هنگام پخش کردن آب گردش می کنند و آن را به صورت مارپیچ گردان به اطراف می پاشند.یک ستاره به تنهایی قادر نیست که چنین ساختارهایی را ایجاد نماید.

 فیگر پیش از این در سال 1996 ادعا کرده بود که موفق شده است یک خوشه ستاره ای پنج گانه  با ستارگانی پرجرم که در حال تولید ذرات غبار هستند را مشاهده کند،اما تا قبل از کار با تلسکوپ کک نتوانسته بود تحقیقات خود را ثابت نماید.

 فیگر می گوید:اگر شما مایل باشید که به ساختار و ماهیت واقعی شکل گیری یک ستاره پی ببرید،نخست باید بدانید که آیا ستاره به تنهایی در حال شکل گیری است و یا به صورت گروهی؟به عبارت دیگر پاسخ این سوال به ما نشان می دهد که ستارگان تنها و یا با همدم شکل می گیرند.

 

دانشمندان دیگری که در این تحقیقات نقش داشته اند عبارتند از : جان مانیر از دانشگاه میشیگان،انجل تانر از آزمایشگاه موتور های پیشران ناسا، آندرا گز از دانشگاه کالیفرنیا و ویلیام دانچی از مرکز فضایی گادارد ناسا. همچنین انجمن پژوهشی استرالیا، بنیاد علمی ستاره شناسی ملی(بخش اختر فیزیک) و سازمان فضایی ناسا (بخش اختر فیزیک) از حامیان این پروژه طولانی مدت بوده اند.

 

 

  منبع : RIT news Release