کوتوله قهوه ای HD 3651 B پنجاه برابر سیاره مشتری جرم دارد و به همراه سیاره ای دیگری در ابعاد زحل، به دوره ستاره ای خورشید مانند در گردش است.چنین منظومه ای با ساختار مداری متفاوت، تا کنون مشاهده نشده بود. اما به نظر می رسد که تعداد قابل توجهی از آنها در کهکشان راه شیری وجود داشته باشند. این کوتوله قهوه ای در رده ستارگان کوتوله سردT dwarfs به شمار می آید.
کوین لاهمن از سازمان ستاره شناسی و اختر فیزیک دانشگاه ایالتی پن در باره کشف جدید می گوید: در ده سال اخیر ستاره شناسان در کشف سیارات فرا خورشیدی (نزدیک به ستاره مادر) با استفاده از روش های آشکار سازی غیر مستقیم موفقیت های فراوانی را کسب نموده اند. از آنجا که تلسکوپ فضایی اسپیتزر قابلیت جستجو در طیف فرو سرخ را نیز دارد، برای آشکار سازی مستقیم کوتوله های قهوه ای که ستارگانی سرد به حساب می آیند و یا سیارات دور دست بسیار مناسب است.تیم تحقیقاتی لاهمن همچنین موفق به کشف کوتوله قهوه ای دیگری(HN Peg B) شده است که فقط بیست برابر سیاره مشتری جرم دارد و مانند کوتوله HD 3651 Bبه دور ستاره مادر در گردش است.به عقیده برخی از دانشمندان این کوتوله قهوه ای عضو جوانی از خانواده کوتوله هایT dwarfs می باشد .پس ار مدت کوتاهی دنیل استرن به همراه تیم تحقیقاتی خود در آزمایشگاه موتور های پیشران ( JPL ) ناسا با بهره گیری از تلسکوپ اسپیتزر ستاره کوتوله دیگری را از همین خانواده یافتند.این کوتوله قهوه ای سرگردان در فضا سیر می کند و به منظومه خاصی تعلق ندارد.
کوتوله های قهوه ای ستارگان کوچکی هستند که برای سوزاندن هیدروژن جرم کافی ندارند.همچنین به علت فقدان گرمای کافی ،در مرکز آنها هم جوشی هسته ای هم صورت نمی گیرد. دمای سطحی یک کوتوله قهوه ای فقط چند هزار درجه است که آن هم با گذشت زمان کاهش می یابد و به دمای سیاره نزدیک می شود. در نهایت درخشندگی بسیار اندک آشکار سازی آنها بسیار دشوار می کند.
برایان پتن از مرکز فیزیک هاروارد_اسمیت سانیون در این باره می افزاید :در منظومه تازه کشف شده، سیاره مداری مانند مدار عطارد دارد.اما مدار کوتوله قهوه ای 10بار از مدار پلوتن تا خورشید بزرگتر است.اگر چه که کوتوله قهوه ای HD 3651 B با چشم غیر مسلح قابل مشاهد نیست اما وجود خود را برای اختر شناسان، با تاثیرات گرانشی بر روی سیاره منظومه ثابت می نماید.
کوتوله قهوه ای دیگر HN Peg B نام دارد که در صورت فلکی پیگاسوز(اسب بالدار) به دور ستاره مادر در گردش است.این کوتوله نسبت به سایر کوتوله های قهوه ای که میلیارد ها سال از عمر آنها می گذرد، با سیصد میلیون سال سن از همه جوان تر است.دانشمندان با بررسی دقیق ستاره همدم کوتوله قهوه ای که به طور هم زمان از ابر های گازی شکل گرفته است،توانستند سن کوتوله قهوه ای را محاسبه نمایند.این سیستم همچنین از صفحه ای از ذرات غبار تشکیل شده است که مدت ها پیش کشف شده بود.
جیو وانی فازیو از مرکز فیزیک هاروارد_اسمیت سانیون در پایان خاطر نشان کرد : کشف صفحه های از ذرات غبار و همچنین ستاره کوتوله قهوهای که به دور ستاره ای واحد در گردشند به ندرت اتفاق می افتد،همه این عوامل دست در دست هم دادند تا این سیستم ستاره ای جایگاهی ویژه بین اخترشناسان پیدا کند.
ماسیمو مارنگو،جوزف هوراف، ریچارد الیس ، مایکل شوستر ، سارا سانت، الاین وینستون گوتر موت از مرکز فیزیک هاروارد_اسمیت سانیون،همچنین جان استافر از انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا ، تام مگیت از دانشگاه تو لدو اسپانیا ، دانا بکمن از انستیتو صوفیا/ستی ، تاد هنری از دانشگاه ایالتی جورجیا و میشل ورنر از آزمایشگاه موتور های پیشران ناسا دیگر اعضایی بودند که در این تحقیقات همکاری داشته اند.
نويسنده : اسماعیل مروجی