پس از گذشت نزدیک به سه سال ، داده های بسیار ارزشمندی توسط مریخ نورد های روح و فرصت به زمین ارسال شده است.این امر متخصصین ناسا را بر آن داشت تا به مدت یک سال بر ماموریت آنها بیافزایند.این در حالی است که ماموریت نقشه بردار سراسری مریخ و همچنین مدار گرد مارس ادیسه برای دو سال دیگر تمدید شده است.
تیمی که مسئولیت هدایت ماموریت دوقلوهای مریخ نورد را از سال 2004 میلادی بر عهده دارد ،توانستند مجوز ادامه ماموریت را برای یک سال دیگر بدست آورند. سازمان فضایی ناسا بنا به توصیه عده ای از دانشمندان (که در این ماموریت نقشی ندارند)پذیرفت که هزینه تحقیقات مریخ نورد های روح و فرصت را تمدید نماید.علاوه بر آن دو سال به مدت زمان ماموریت نقشه بردار سراسری مریخ و همچنین مدار گرد مارس ادیسه که به ترتیب از سال های 1997 و 2001 میلادی تا کنون به فعالیت خود ادامه می دهند، افزوده شد.
داوگ مک کیسچن مدیر پروژه های تحقیقاتی مریخ از سازمان فضایی ناسا در این باره می گوید : تمامی این ماموریت ها مکمل یکدیگر خواهند بود و بر ارزش داده ای ارسالی شان بویژه مدار گرد اکتشافی مریخ می افزایند.با افزایش مدت زمان این ماموریت ها ما می توانیم در راستای ارتقا ابزار آلاتی که برای تحقیق استفاده می نماییم،اطلاعات بسیار گرانبهایی بدست آوریم.
اگر چه که مریخ نورد های روح و فرصت برای مدت سه ماه ماموریت طراحی شده بودند ولی پس از گذشت سی و یک ماه همچنان در سلامت به فعالیت خود ادامه می دهند،در حالیکه بیش از یک سال از مدت زمان تعیین شده برای فعالیت مفید مریخ نورد ها می گذرد. این برای بار چهارم است که ماموریت مریخ نورد ها افزایش می یابد.بدین ترتیب هنگامی که بهار و تابستان مریخی فرا می رسد، مریخ نورد ها می توانند نیروی مورد نیاز خود را بوسیله پرتو هایی که به پنل های خورشیدی شان می تابد، تامین نمایند.
مریخ نورد روح به مدت چند ماه ساکن و بدون حرکت فضای اطراف خود را بررسی می نماید.دکتر بروس بنردت متخصص مریخ نورد از آزمایشگاه موتور های پیشران ناسا در این باره می افزاید : با فرارسیدن بهار و تابستان مریخی با استفاده مریخ نورد روح ما تحقیقات خود را پیرامون بخش های داخلی تپه های کلمبیا از سر می گیریم،این در حالی است که مریخ نورد فرصت به بررسی دهانه ویکتوریا خواهد پرداخت.
هر سال مریخی برابر دو سال زمینی است.افزایش مدت زمان ماموریت نقشه بردار سراسری مریخ و مدار گرد مارس ادیسه دانشمندان را قادر می سازد تا بتوانند از تغییراتی که در سیاره سرخ اتفاق می افتد،آگاهی یابند.یکی از مهمترین مزایای افزایش ماموریت ها این است که مشاهده تغییرات به فصل ها محدود نمی شود و شامل سال مریخی نیز می شود.هم اکنون بوسیله نقشه بردار سراسری مریخ، آب شدن و تغییر شکل کلاهک های قطبی متشکل از یخ دی اکسید کربن (واقع در جنوب مریخ) در طول یک سال ثبت شده است.به گفته توماس ترپ مدیر ماموریت نقشه بردار سراسری مریخ از آزمایشگاه موتور های پیشران ناسا، این برای پنجمین سال متوالی است که چرخه سالانه (تابستان و زمستان) مریخ را به نظاره می نشینیم.
دکتر جفری پلات متخصص پروژه مدار گرد مارس ادیسه از آزمایشگاه موتور های پیشران ناسا در پایان خاطر نشان کرد : با افزایش مدت زمان ماموریت ها ما می توانیم آب و هوای مریخ را در بازه های طولانی مدت مورد بررسی قرار دهیم.هم اکنون نظریه ای پیرامون وجود تغییراتی در آب و هوای سیاره مریخ وجود دارد و چنین تصور می شود که این فرایند به سرعت پیش می رود.
با استفاده از تجهیزاتی که بوسیله مدار گرد ها حمل می شود، ما قادر خواهیم بود تا صحت این نظریه را بررسی نماییم.برای نمونه با استفاده از مشاهدات مدار گرد مارس ادیسه می توانیم مقدار کربن دی اکسیدی که به صورت یخ در زمستان وجود دارد را اندازه گیری کنیم. همچنین تغییراتی که در تابستان صورت می گیرد بوسیله نقشه بردار سراسری مریخ ثبت می کنیم. با مقایسه مشاهدات می توانیم به میزان تغییرات پی ببریم.
تیم متخصص ماموریت مدار گرد مارس ادیسه در آزمایشگاه موتور های پیشران ناسا قصد دارند روش های نوینی را به این ماموریت اضافه نمایند.سیستم جدید نرم افزاری به مدار گرد توانایی تشخیص درجه اهمیت عکس ها را می دهد. علاوه بر آن اعضای تیم می خواهند اندکی زاویه دید مدار گرد را تغییر دهند ، به بیان دیگر آن را از حالت مستقیم خارج نمایند.بدین ترتیب مارس ادیسه قادر خواهد بود تا از نقاطی مانند قطب های مریخ تصویر برداری کند، نقاطی که هرگز به طور مستقیم از فراز آنها عبور نکرده است.به علاوه مارس ادیسه همچنان به عنوان رله ارتباطی برای ارسال داده های مریخ نورد ها به زمین به فعالیت خود ادامه خواهد داد.
مسئولیت ساخت مدار گرد مارس ادیسه و نقشه بردار سراسری مریخ بر عهده موسسه سیستم های فضایی لاک هید مارتین بوده است و هم اکنون هدایت این ماموریت ها به همراه ماموریت مریخ نورد های روح و فرصت توسط آزمایشگاه موتور های پیشران ناسا صورت می گیرد.بدین ترتیب بار دیگر داده هایی که از این ماموریت ها ارسال خواهد شد،انقلابی در ارتقا دانش ما نسبت به سیاره سرخ خواهد بود.
منبع : JPL / nasa/ ESA news Release & Space today
نويسنده : اسماعیل مروجی