اخترشناسان با بهره گیری از تلسکوپ فرو سرخ اسپیتزر موفق به شناسایی دو سیاه چاله ابر پرجرم درخشان شده اند.از آنجا که این گونه از سیاه چاله ها برای بلعیدن تدریجی مواد اطراف خود نیازمند زمانی نسبتا طولانی هستند،مواد باقی مانده گرم شده و انرژی بسیار زیادی تولید می نمایند که در نتیجه باعث افزایش میزان درخشندگی آنها می گردد.
بنابر نظریه ای، انرژی حاصل از این پدیده چنان زیاد است که می تواند فرایند شکل گیری ستارگان یک کهکشان را به طور کل مختل نماید.
دانشمندان بر این عقیده بودند که هنگام برخورد دو کهکشان ، سیاه چاله های پر جرم مرکزی شان با یکدیگر ترکیب شده و یک سیاه چاله ابر پرجرم (اختروش) بو جود می آورند.این سیاه چاله بلا فاصله همچون همدمی سیری ناپذیر شروع به بلعیدن مواد اطراف خود می نماید.از آنجا که ذرات گاز و غبار اطراف ،همچون پوششی مانع از رسیدن امواج ساطع شده از این سیاه چاله می شود، مشاهده فرایند بلعیدن مواد و تولید انرژی، بوسیله تلسکوپ ها ممکن نیست.
از مدتی پیش این گونه تصور می شد که برخی از سیاه چاله سرانجام اشباع (سیر) خواهند شد، تا این که این اتفاق افتاد.در این هنگام سیاه چاله ها انرژی بسیار زیادی از خود ساطع نموده و تمام موارد اطراف خود (از جمله ذرات گاز و غبار) را از بین می برند.همانطور که پیش از این نیز اشاره شده گاهی اوقات این انرژی بدان حد زیاد است که می تواند تمامی مواد مورد نیاز برای شکل گیری ستارگان یک کهکشان را نابود سازد.
بر طبق تحقیقات دکتر ماریا دل کارمن پولتا از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا، دو سیاه چاله ابر پر جرم تازه کشف شده، در پوششی از ذرات گاز و غبار بسیار چگال احاطه شده اند و گسیل مقدار زیادی انرژی باعث آشکار شدن شان گردیده است.
او می افزاید: سیاه چاله همیشه به هنگام بلعیدن مواد اطراف خود انرژی فراوانی از خود ساطع می کنند.هنگامی که جرمی وارد سیاه چاله می شود، متعاقب آن انرژی آزاد می گردد.هر چه که مقدار ماده زیاد شود انرژی آزاد شده نیز افزایش می یابد.زمانی که این میزان انرژی از حد خاصی فراتر رود سیاه چاله تمامی مواد اطراف خود را نابود می سازد. دانشمندان توانستند با برسی میزان درخشندگی سیاه چاله، مقدار انرژی گسیل شده را اندازه گیری کنند. پولتا در تحقیقات خود به این نتیجه رسید که این سیاه چاله ها سه میلیارد بار از خورشید پر جرم تر بوده و قادرند 68 منظومه شمسی در سال و یا یک خورشید را در هفته ببلعند. در این بین پوششی از ذرات گاز و غباری که در اطراف این گونه از سیاه چاله ها وجود دارند ، محاسبه میزان درخشندگی آنها را پیچیده می کنند.زیرا این ذرات مقداری از انرژی ساطع شده را جذب و مجددا آن را به صورت امواج فرو سرخ گسیل می کنند.
با استفاده از اپتیک فرو سرخ تلسکوپ فضایی اسپیتزر، پولتا به همراه تیم تحقیقاتی خود موفق شدند میزان انرژی جذب شده توسط پوشش گاز و غبار را تعیین نمایند؛در نتیجه با دانستن این مقدار، میزان درخشندگی حقیقی سیاه چاله ها نیز مشخص گردید. علاوه بر این گروهی از متخصصین با بهره گیری از رصدخانه پرتو ایکس چاندرا سازمان فضایی ناسا ، میزان ذرات گاز و غبار اطراف سیاه چاله ها را نیز محاسبه نمودند.
به عقیده پولتا چنین درخششی گویای این حقیقت است که تمامی ذرات گاز و غبار باید مدت ها پیش از بین رفته باشد، به بیان دیگر این سیاه چاله هم اکنون در اوج فعالیت خود به سر می برد.
اگر چه که چنین پدیده هایی در مدل های نجومی پیش بینی شده اند، اما بسیاری از اخترشناسان با برخی خصوصیات سیاه چاله های ابر پر جرم آشنایی ندارند. به دلیل برخی مشکلات، تا کنون این گونه از سیاه چاله ها به دقت مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته بودند.
نقش سیاه چاله در شکل گیری کهکشان ها هنوز هم در پرده ای از ابهام قرار دارد.ما در واقع به بخشی از زندگی یک سیه چاله نگریسته ایم.بر طبق مدل های نجومی این گونه از سیه چاله ها می بایستی مواد اطراف خود را از مدت ها پیش نابود ساخته باشند.
نتایج این تحقیقات در ماه مه سال 2006 میلادی در ژورنال اخترفیزیک به چاپ رسید.
منبع : Spitzer news Release
نويسنده : اسماعیل مروجی
