آنچه که گذشت مهمترین عناوین خبری در سال 1385 کشف ساختاری حلقه مانند در اطراف خوشه کهکشانی Abell 3376


کشف ساختاری حلقه مانند در اطراف خوشه کهکشانی Abell 3376

اختر شناسان با بهره گیری از تلسکوپ رادیویی VLA موفق به کشف ساختاری حلقه مانند در اطراف خوشه کهکشانی Abell 3376 شدند.

دکتر جویدیپ بچی رهبر این تحقیقات از مرکز نجوم و اختر فیزیک دانشگاه پون هندوستان در این باره می گوید:به احتمال زیاد این حلقه عظیم از امواج حاصل از برخورد یک خوشه کهکشانی کوچک با خوشه اصلی پدید آمده است و هم اکنون امواج رادیویی از خود گسیل می کند.

این حلقه به وسعت 6 میلیون سال نوری به دور خوشه کهکشانی Abell 3376 در فاصله 600 میلیون سال نوری از زمین قرار داد و مهمترین عامل  آشکار شدن آن، چرخش سریع الکترون ها در خطوط میدان مغناطیسی بین کهکشانی بوده که در نتیجه منجر به گسیل امواج رادیویی شده است.

 

به خاطر حساسیت بسیار بالا و توان تصویر برداری رادیویی فوق العاده VLA حتی در چنین فاصله ای نیز امواج بسیار ضعیف رادیویی توسط این تلسکوپ دریافت می شوند.

علاوه بر این اختر شناسان با استفاده از تلسکوپ رصدخانه پرتو ایکس XMM-Newton آژانس فضایی اروپا با دیگر به بررسی این خوشه کهکشانی بسیار عجیب پرداختند.

گاستاو بی لیما نتو از موسسه ستاره شناسی و ژئو فیزیک واقع در سائو پائالو برزیل در این باره می افزاید: توانایی بسیار بالای این تلسکوپ ما را قادر ساخت تا گسیل پرتو های ایکس را از منطقه ای کمربند مانند در اطراف این خوشه کهکشانی نسبتا فعال کشف کنیم.

 

مشاهدات اخیر ما در طیف پرتو ایکس خبر از برخوردی نسبتا عظیم بین دو خوشه کهکشانی کوچک، در گذشته ای نه چندان دور می دهند و حاصل این برخورد باعث یکی شدن دو خوشه و تشکیل خوشه کهکشانی بزرگتر شده است.چنین پدیده ای پس از انفجار بزرگ در رده رویداد های پر انرژی طبقه بندی می شود.اگر بخش کوچکی از انرژی حاصل از چنین برخورد هایی به الکترون ها انتقال یابد، باعث گسیل امواج رادیویی شده و در نهایت توسط تلسکوپ VLA دریافت خواهند شد. اما سوال این است که چگونه چنین پدیده ای اتفاق می افتد؟

دانشمندان چنین بر آورد می کنند که انرژی حاصل از برخورد خوشه های کهکشانی می تواند خورشید را تا بیست هزار تریلیون سال دیگر همچنان درخشنده و فروزان نگاه دارد!

 

بچی می افزاید: به عقیده ما امواجی که باعث تحریک الکترون ها شده ناشی از برخورد خوشه کهکشانی نسبتا کوچک با مرکز خوشه ای بزرگ تر بوده است.وقتی چنین اجرام عظیمی با سرعتی غیر قابل تصور با یکدیگر برخورد می کنند موجی بسیار عظیم در فضای گازی اطراف آنها بو جود می آید و این موج رفته رفته با سرعتی برابر هزاران کیلومتر بر ثانیه از خوشه فاصله می گیرد. 

تصور کنید وقتی هواپیمایی عظیم با سرعت مافوق صوت هوا(گاز) را در می نوردد، زمانی که این هواپیما از بالای سر تان عبور می کند، شما صدای نسبتا گوش خراش امواج را می شنوید.در واقع ساختار حلقه مانند رادیویی که پیرامون خوشه کهکشانی  Abell 3376 قرار دارد از چنین موجی پدید آمده است.

در حالی که این نظریه توسط مشاهدات و تصاویر رصد خانه پرتو ایکس  XMM-Newton ، ماهواره پرتو ایکس ROSAT و همچنین شبیه سازی های رایانه ای تایید گردیده است ، مکانیزم تولید چنین امواجی هنوز هم در پرده ای از ابهام قرار دارد.

 

 

دانشمندان گمان می کنند که نواحی نسبتا نا آرامی مانند Abell 3376 می توانند منشا پرتو های کیهانی باشند.پرتو های کیهانی پروتون هایی(هسته‌ مركزی اتم) می باشند که سرعت آنها نزدیک به سرعت نور است و به عقیده دانشمندان انرژی حاصل از برخورد بین خوشه های کهکشانی توان تحریک چنین پرتو هایی را دارا می باشد.البته منشا و نحوه  تولید این پرتو ها هنوز مشخص نگردیده  است.

 

این برای نخستین بار است که چنین مشاهداتی پیرامون این امواج صورت گرفته و داده های جدید دانشمندان را در آگاهی هر چه بیشتر پیرامون شکل گیری کهکشان ها  و نحوه قرار گرفتن شان در یک خوشه،میدان مغناطیسی بین خوشه ها با منشا ای نا معلوم و همچنین یافتن منشا امواج کیهانی، یاری خواهد نمود.

 

 

  منبع : NATIONAL RADIO ASTRONOMY OBSERVATORY

  نويسنده  : اسماعیل مروجی