اخترشناسان سال ها برای سنجش میزان سرعت گسترش کیهان از ابر نو اختر های Type 1a استفاده می نمودند.میزان دقت این ابزار های سنجش به شکل انفجار آنها بستگی دارد. یافته های اخیر حاکی از آن است که به خاطر عدم یک نواختی این انفجار ها ، از دقت این ابر نو اختر ها کاسته شده است.
اخترشناسان اخیرا به یافته های جدیدی دست یافته اند که می تواند به مناقشه ای پیرامون نوعی از ابر نو اختر ها-مرحله نهایی نابودی ستارگان عظیم- که برای یک دهه ذهن دانشمندان را به خود مشغول نگاه داشته است، پایان دهد.آیا ستارگان در یک فرایند تدریجی نابود می گردند یا در اثر یک انفجار سریع؟
مشاهدات حاکی از آنند که در فرایند انفجار ابر نو اختری یک ستاره ، در حالی که بخش درونی آن حالتی کروی دارد، موادی که به بیرون پرتاب شده و در فضای اطراف پخش می گردند، کره ای نا متقارن و غیر یکنواخت پدید می آورند.چنین فرایندی گویای این حقیقت است که انفجار ستاره با سرعت ما فوق صوت گسترش می یابد.
لیفن ونگ از دانشگاه ایالتی تگزاس در این باره می گوید:بر طبق نتایج حاصل از تحقیقات ، پروسه انفجار این گونه از ابر نو اختر ها از دو مرحله تشکیل می شود و یافته های جدید از اهمیت ویژه ای در دانش کیهان شناسی برخور دار است.
به خاطر فواصل بسیار زیاد انفجار های ابر نو اختری که توسط ونگ و همکارانش در کهکشان های دور مشاهده شده بودند، امکان بررسی دقیق آنها با استفاده از روش های تصویر برداری تداخل سنجی ، وجود نداشت.بنابراین گروه تصمیم گرفت در روشی جایگزین ، با ثبت پرتو های نور قطبی گسیل شده از ستارگان در حال مرگ، شكل انفجار را تعیین نماید.
نمایی خیالی از یک ابر نو اختر
قطبش سنجى نشان داد که نور حاصل ، از امواج الکترومغناطيسى تشکیل شده که در جهات منظمی نوسان می کند.باز تاب و یا پراکندگى نور باعث گرايش میدان های الکتریکی و مغناطیسی نسبت به یکدیگر می شود.به عنوان نمونه در موردی مشابه عینک های دودی قطبی شده ، همچون یک فیلتر باعث بازتاب پرتو های نور خورشید می شود.هنگامی که نور در میان ذرات باقی مانده در حال گسترش اطراف یک ابر نو اختر پخش می شود، داده های ارزشمندی پیرامون گرايش و جهت گیری لایه های پراکنده به ما می دهد.
اگر ابر نو اختر کره ای متقارن باشد، تمامی جهات باید یکسان باشند و در نتیجه هیچ شبکه قطبی شده ای وجود نخواهد داشت.
تحقیقات بیشتر نشان داد که میزان قطبی شدن و متعاقب آن كرويت با درخشندگی ذاتی انفجار مرتبط می باشد.به بیان دیگر هرچه درخشندگی حاصل از انفجار بیشتر باشد ابر نو اختر کره یکنواخت تری را پدید می آورد.
بر اساس این مدل ها انبوهی از مواد تشکیل دهنده ذرات به جا مانده از انفجار ،در طی یک پروسه تدریجی به نام" احتراق" پدید می آیند و به طور نا منظم از خود دنباله ای از خاکستر به جای می گذارند. یکنواختی کره داخلی ستاره منفجر شده حاکی از آن است که پروسه احتراق پس از مدتی جای خود را به پروسه ای بسیار خشن به نام" انفجار ناگهانى" می دهد و این انفجار با سرعت ما فوق صوت در ستاره گسترش می یابد.این سرعت چنان زیاد است که کلیه نا متقارنی های خاکستر های به جا مانده پروسه احتراق را از بین می برد و در نهایت بقایایی یکنواخت و همگن بوجود می آید.
منبع : ESO news Release
نويسنده : اسماعیل مروجی