سياهچاله اي كه در قلب كهكشان ما قرار دارد بسيار كوچكتر از اندازه اي است كه قبلا براي آن تصور مي شد. بر اساس مطالعات جديد اين سياهچاله مي تواند بين فضاي زمين و خورشيد جاي بگيرد.
سياه چاله ها اجرامي با جرم بسيار متراكم هستند كه حتي نور نمي تواند از نيروي گرانشي آن گريز كند. قطرهاي بسيار متفاوتي براي سياهچاله موجود در مركز كهكشان راه شيري تخمين زده شد : به كوچكي مدار عطارد و به بزرگي مدار پلوتون.سال گذشته ، پژوهشگران اندازه آن را به بزرگي مدار زمين به دور خورشيد برآورد كردند.اما برآورد جديد اين اندازه را تا نيم كاهش مي دهد و بدين ترتيب قطر اين سياهچاله كه به Sgr A موسوم است حدود 93 ميليون مايل يعني به اندازه فاصله بين زمين و خورشيد مي باشد. اين اندازه گيري با استفاده از Very Long Baseline Array (VLBA) انجام شده كه شبكه هاي از 10 راديوتلسكوپ است كه در سراسر آمريكا پراكنده مي باشند.جزئيات مربوط به اين يافته در نسخه 3 نوامبر مجله Nature ديده مي شود.
سياهچاله يا پديده اي ديگر؟
Sgr A در مركز كهكشان راه شيري و در فاصله حدود 26.000 سال نوري واقع مي باشد. برآورد مي شود كه جرمي معادل 4 ميليون خورشيد را داشته باشد. اگر اين تراكم بالاي ماده در چنين فضاي كوچكي متعلق به يك سياهچاله نباشد ، آنگاه شناخت ماهيت اين پديده و يافتن شناسه اي براي آن با محدوديتهاي سختي مواجه مي شوند. يك احتمال كه در حوزه فرضيه هاي موجود بعيد مي باشد اين است كه شايد اين پديده خوشه اي از ميليونها ستاره فروريخته و مرده بنام ستاره هاي نوترني باشد. در اين صورت اين ستاره ها فقط براي 20.000 سال به حيات ادامه مي دادند و در پايان آن زمان رمبش مي كرده و تبديل به سياهچاله مي شدند و يا تبديل به بخار شده و به درون فضا پراكنده مي شدند.
نظريه ديگر كه باور كردني تر است عنوان مي كند كه Sgr A يك سياهچاله بسيار پرجرم مانند آنهائي است كه در مركز كهكشانهاي ديگر وجود دارند. برخي از اين سياهچاله ها با منتشر ساختن جريانهاي بسيار قابل روئيتي از ماده بسيار داغ موسوم به فواره هاي ذرات باعث "انگشت نما" شدن خود مي شوند. اين فوراه هاي ذرات در نزديكي Sgr A رديابي شده اند ، ولي كم رنگ تر و بسيار كوتاه تر از فواره هاي يافت شده در اطراف سياهچاله هاي بسيار پرجرم مي باشند. اين اندازه گيري جديد اخترشناسان را يك قدم به شناسائي ناحيه كروي فرض شده اطراف سياهچاله نزديكتر مي كند. اين ناحيه كروي مرزي را نشان گذاري مي كند كه در وراي آن هيچ چيز - حتي نور- نمي تواند از كشش گرانشي فرار كند و" افق رخداد" (event horizon) ناميده مي شود. شناسائي اين افق اثبات قطعي اين فرضيه خواهد بود كه Sgr A يك سياهچاله با جرم بسيار بالا است.
يافتن افق رخداد
افق رخداد هرگز بصور مستقيم رصد و مشاهده نشده اما اختر شناسان معتقدند كه در صورت بالا بودن وضوح تلسكوپها اين امر امكان پذير مي شود. يك منظر كه از وضوع بالا و كافي برخوردار مي باشد دايره اي تاريك -سايه- را آشكار خواهد كرد. اين سايه توسط پرتوهائي از پشت سياهچاله ايجاد مي شود كه به درون افق رخداد مكيده مي شوند. يك حلقه درخشان اين سايه را احاطه مي كند كه در اثر انكسار نوري است كه توانسته به زحمت از افق رخداد فرار كند.فرد لو (Fred Lo) مدير رصدخانه اخترشناسي ملي و پژوهشگر اين مطالعه جديد مي گويد" روئيت اين سايه اثبات نهائي براي وجود يك سياهچاله بسيار پرجرم در مركز كهكشان ما خواهد بود. يك چنين سايه اي از زمين بسيار ضعيف و كوچك خواهد بود ولي در صورتيكه وضوح تلسكوپها تا ميزان 1.5 برابر وضعيت فعلي افزايش داده شوند ، رديابي آن امكان پذير خواهد شد.
منبع : Space.com
نويسنده : فرشيد كريمي