پیاده روی 6 ساعته فضانوردان ایستگاه فضایی بین المللی که برای انجام پاره ای تعمیرات برنامه ریزی شده بود، دقایقی بعد از شروع، لغو شد.
وقتی که دریچه های خروج بخش روسی ایستگاه فضایی بین المللی در نخستین ساعات بامداد روز جمعه باز شدند، همه کسانی که در زمین مسوولیت کنترل ماموریت را داشتند و دو فضانوردی که لباسهاشان را بر تن کرده بودند، یک ماموریت خسته کننده شش ساعته را به انتظار نشسته بودند. ماموریتی که در آن بنا بود یکی از قطعات الکترونیکی ای که در اردیبهشت ماه دچار اشکال شده بود و باعث از کار افتادن یکی از سه ژیروسکوپ ایستگاه بین المللی شده بود را تعویض کنند. وسیله ای که باعث پایدار ماندن و تنظیم موقعیت این مجموعه فضایی در مدار زمین می شود. اما تنها 14 دقیقه و 22 ثانیه بعد از شروع ماموریت و هنگامی که کمتر از 2 دقیقه از ورود فضانوردان به فضا می گذشت، دستور بازگشت صادر شد.
" 300. گنادی شما باید بر گردید. یک چیزی درست نیست. فشار در مخزن اصلی مایکل خیلی کم شده. پس برگردید و دریچه را ببندید. شاید لازم شد که از کپسول کمکی تان هم استفاده کنید." این پیامی بود که از مرکز کنترل زمینی واقع در مسکو به گنادی پادالکا فرمانده ماموریت ارسال شد و " بسیار خوب. مایک! باید بر گردیم." گفت و گویی بود که بین او و همکارش در گرفت.
مرکز کنترل روسیه دقایقی بعد از خروج دوفضانورد متوجه اشکالی در مخزن اکسیژن مهندس امریکایی ماموریت، مایکل فینکه شد و از او خواست تا فشار مخزن را کنترل کرده و به پایگاه گزارش کند. فشار 310 بود. اما تنها چند لحظه بعد به 300 رسید. و بدین ترتیب، این ماموریت فضایی لغو شد.دو فضانورد بعد از بازگشت به سفینه و بستن دریچه، بلا فاصله به سیستم هوای اتاقک متصل شدند. ابتدا گنادی لباسهایش را بدر آورد و سپس به مایکل در بیرون آمدن از آنها کمک کرد.اولین پیغامهای ارسال شده بعد از بازگشت، شامل اظهار تاسف مایک از لغو ماموریتی بود که مدتها برای آن برنامه ریزی کرده بودند. او با مهندسان و برنامه ریزان این ماموریت ابراز همدردی می کرد. سپس از مهندسین روسی مرکز کنترل به خاطر اعلام به موقع اشکال قدردانی کرد. کمی خوش و بش با مهندسان مستقر در مرکز جانسون و آرزوی اینکه به زودی با رفع اشکال لباس توسط مهندسین روسی این ماموریت مجددا انجام شود، به این گفت گو ها پایان داد.اما این راهپیمایی سیر طولانی ای را تا به امروز طی کرده است.
ایستگاه فضایی برای استقرار و منحرف نشدن به طرفین از 4 ژیروسکوپ استفاده می کند. علاوه بر این بر روی ایستگاه چند راکت نصب شده که می توان با استفاده از آنها موقعیت این آزمایشگاه فضایی را تنظیم کرد. در سال 2002 یکی از ژیروسکوپها (CMG-1) از کار افتاد و تا سال آینده که مجددا شاتلها پرواز خواهد کرد، قابل تعویض و استفاده نخواهد بود. CMG-2، دوم اردیبهشت ماه گذشته به دلیل اشکال در یکی از ترانزیستورهای داخل کنترل کننده ژیروسکوپ از کار افتاد. بنابراین ایستگاه بین المللی حالا فقط با 2 ژیروسکوپ استقرار خویش را حفظ می کند. دو ژیروسکوپی که یکی از آنها،CMG-3، بعد از روغنکاریهای اخیر، رفتارهای نامتعادلی از خود نشان می دهد. در صورتی که ژیروسکوپ دیگری پیش از تعمیر CMG-2 از کار بیفتد، آنگاه ساکنین ایستگاه مجبور خواهند شد راکتهای کنترل کننده را روشن کنند. گرچه این راکتها به اندازه مصرف شش ماه خویش سوخت دارند.
همه این مسایل باعث شد تا مسوولان ایستگاه فضایی به فکر تعمیر هرچه سریعتر این ژیروسکوپ بیفتند. در ابتدا بنا بود راهپیمایی از قسمت امریکایی ایستگاه انجام شود.از طریق قفل هوای "یو.اس. کوئست" ، که در سمت راست اتاقک "یونیتی" ایستگاه فضایی قرار دارد. قطعه تعویضی در تراس "اس صفر" و در چند قدمی این دریچه قرار دارد. در این صورت مدیریت و کنترل تمام راهپیمایی بر عهده مرکز فضایی جانسون در امریکا بود.اما در آزمایش ماه گذشته، سیستم خنک کننده یکی از لباسهای فضانوردی ناسا دچار مشکل شد. گرچه در ISS سه لباس فضانوردی امریکایی وجود دارد، اما یکی از آن لباسها چندی قبل از کار افتاده بود و بدون دو لباس فضانوردی، آنها می بایست از طریقی دیگر به پیاده روی می رفتند.
راه حل، استفاده از لباسهای "اورلن" روسی و خروج از دریچه روسی "پیرز" بود. اما این راه حل تغییرات زیادی را در برنامه بوجود می آورد. تغییراتی که باعث شد این ماموریت بیش از یک ماه به عقب بیفتد.نخستین تغییر در مرکز کنترل و مدیریت برنامه بوجود می آمد. کنترل دریچه روسی بر عهده مسکو است و چون این دو از این دریچه استفاده می کنند، مدیریت اصلی برنامه بر عهده مسکو افتاد. آنها باید اداره تمام ماموریت را تا زمان بازگشت پادالکا و فینکه به بخش روسها بر عهده می گرفتند.
مسئله بعدی راه رسیدن به مکان تعمیر بود. آنها می بایست از اتاقک "پیرز" خارج می شدند و بعد از سپری کردن یک بام طولانی روسی به روبروی اتاقک "زاریا" ی روسها می رسیدند و از آنجا خود را به اتاقک "یونیتی" در کنار دریچه هوای "یو.اس. کوئست" می رساندند. از آنجا تا تراس "اس صفر" هم راه زیادی باقی نبود. با وجود چنین راه پر پیچ و خمی مهندسین پرواز از بی خطر بودن این راهپیمایی، اطمینان می دادند.
|
|
|
|
◄ ایستگاه فضایی بین المللی با استفاده از 4 ژیروسکوپ موقعیت خویش را در مدار زمین حفظ می کند. هم اینک 2 ژیروسکوپ از کار افتاده است و احتمال خرابی یکی دیگر در آینده ای نزیدک چندان دور از ذن نیست. |
|
اما مشکل دیگری هم وجود داشت و آن ارتباطات رادیویی بود. لباسهای اورلن برای ارتباطات رادیویی به آنتی نیاز دارند که پشت اتاقک فرماندهی "ززدا" نصب شده است. اما در محل انجام ماموریت، تراس "اس صفر" ، فضانوردان احتمالا با مشکلات ارتباطی مواجه خواهند شد. مشکلاتی که مانع از ارتباط مستمر آنها با مرکز فرماندهی در مسکو نیز می شود. بنابراین فضانوردان مشغول یادگیری زبان اشاره با دست شدند. آنها برای برقراری ارتباط با همدیگر در مواقع ضروری با حرکات دست با هم صحبت خواهند کرد و به نوبت نیز هر کدام بر بالای تراس "اس صفر" خواهند رفت تا ارتباط با مسکو نیز حفظ شود.
با وجود تمامی این تدابیر و در نظر گرفتن بسیاری از جزییات کار، ماموریت جمعه به دلیل وجود یک سوراخ در کپسول اصلی اکسیژن فینکه بر هم خورد. اگر همه چیز به درستی پیش رود، نزدیکترین زمان ماموریت سه شنبه نهم تیرماه خواهد بود. در ایستگاه چهار لباس روسی یا "اورلن" وجود دارد که یکی از آنها دچار مشکل شده است و هنوز تصمیمی در مورد استفاده از باقی آنها اتخاذ نشده است.یکی از کارشناسان مرکز کنترل زمینی متقد است که این ماموریت ممکن است چند روز به درازا بکشد و فضانوردان مجبور شوند چندین بار به فضا رفته و باز گردند.ایستگاه فضایی بین المللی تاکنون شاهد 52 راهپیمای فضایی بوده است.
منبع : Spaceflightnow , BBC
نويسنده : هاشم سیماب