سایت نجوم ایران ( مرکز اطلاع رسانی اخبار رسمی نجومی، ستاره شناسی، هوافضا، آسمان شب و اخترفیزیک ایران و جهان) ؛

یکی از مهمترین سوالات هنوز بی پاسخ علم، چگونگی تشکیل حیات بر روی زمین است. در طول سالیان دراز دانشمندان زیادی تلاش کرده اند تا با انجام آزمایشهای  مختلف و بعضا پیچیده، جوابی برای این پرسش بیابند. هرچند برخی از این آزمایشها به نتیجه هم رسیدند و در نهایت بشر توانست از مواد خام موجود در زمین نخستین، مولکولهای ارگانیک ابتدایی، مولکولهایی که می توانستند خود مواد آلی تولید کنند، را بیافریند، اما پاسخ به این سوال و اینکه مولکولهای اولیه سازنده حیات از کجا آمده اند؟ آیا آنها بر روی زمین شکل گرفته اند یا به زمین آورده شده اند و ... هنوز جواب قطعی ای نداشته است. سوالهایی که بعضا دست مایه داستانها و فیلمهای علمی - تخیلی نیز بوده اند.

اگرچه به نظر می رسد که یافتن پاسخی برای این سوال بیشتر به دوش دانشمندان زیست شناس باشد، اما به واقع جمع کثیری از محققین علوم مختلف سرگرم آزمایشهایی برای پی بردن به این راز دیرین اند. و در این بین کم نیستند کسانی که ستاره شناس لقب گرفته اند.

به تازگی گروهی از ستاره شناسان با استفاده از بزرگترین تلسکوپ رادیویی هدایت شونده جهان، گرین بانک تلسکوپ (GBT) موفق شدند در یک گاز میان ستاره ای در نزدیکی مرکز کهکشان راه شیری دو مولکول جدید کشف کنند. این سحابی که در منطقه ای به نام B2 در صورت فلکی قوس قرار دارد، در 26 هزار سال نوری زمین است. دو مولکول جدید که پروپنال و پروپانال نام دارند، به ترتیب 8 و 10 اتمی هستند و به گروهی از مولکولها به نام آلدئیدها تعلق دارند. آلدئیدها مولکولهای آلی ای هستند که گروه CHO دارند. به عبارت دیگر در انتهای زنجیره کربنی آنها یک گروه کربونیل (C=H) متصل است.

باوجودی که تاکنون بیش از 130 مولکول در ابرهای میان ستاره ای یافت شده اند، اما بیشتر آنها مولکولهایی با حداکثر 5 اتم هستند و کمتر پیش می آید که تعداد اتمهای آنها به 8 و بیش از آن برسد. هنوز هیچ نظریه قانع کننده ای نیز درباره چگونگی تشکیل چنین مولکولهای بزرگی در این ابرها ارایه نشده است. برخی از دانشمندان بر این عقیده اند که این مولکولها از واکنش افزایشی هیدروژن با مولکولهای ساده تر بر سطح سنگریزه ها و غبارهای موجود در این ابرها به وجود می آیند. به عنوان مثال چنانچه به مولکول ساده پروپینال (HC2CHO) که قبلا کشف شده بود دو اتم هیدروژن اضافه کنیم، مولکول تازه کشف شده پروپنال (CH2CHCHO) به دست می آید و اگر این کار را یک بار دیگر تکرار کنیم به مولکول 10 اتمی جدید مان پروپانال (CH3CH2CHO) خواهیم رسید.

اما اهمیت کشف مولکولها، به خصوص آلدئیدها در گازهای میان ستاره ای در چیست؟ موادی که به گازهای میان ستاره ای شهره اند، در واقع سنگ بنای تشکیل ستاره های جدید و متعاقب آن سیارات تازه هستند. اینکه در ساختار یک ستاره چه موادی وجود دارد، به ما در درک چگونگی تشکیل و روند حیات آن کمک زیادی می کند.

این موضوع زمانی اهمیت بیشتری می یابد که بدانیم بسیاری از گروههای مولکولی زیستی که شامل گروه شکر نیز می شود، از خانواده آلدئیها نشات می گیرند. به علاوه مواد اصلی ساختار دنباله دارها نیز همین گاز میان ستاره ای ست.ما می دانیم که دنباله دارها از مواد میان ستاره ای تشکیل شدها ند. همین طور می دانیم که در ابتدای تشکیل یک منظومه، سیاره تازه متولد شده، به طور مرتب با دنباله دارها بمباران می شود. مهمترین دلیل درستی این نظریه نیز، دهانه های موجود بر سطح ماه زمین است. دهانه هایی که قدمت آنها به سالهایی باز می گردد که هنوز سطح ماه کاملا سفت و جامد نشده بود. پس به نظر می رسد دنباله دارهای وسیله نقلیه مناسبی برای آوردن مواد موجود در گازهای میان ستاره ای بر سطح سیارات تازه متولد شده اند. موادی که در بین آنها به راحتی می توان مولکولهای ارگانیک را یافت.

شاید سرانجام روزی فرا رسد که پاسخ به این سوال را بیابیم؛ شاید جالب باشد وقتی بدانیم موادی که هم اینک در بدن مان بکار رفته زمانی در میلیاردها کیلومتر دورتر در مرزهای بیرونی منظومه شمسی ساخته شده اند. به هر حال با استفاده از ابزارهای دقیق تر مانند GBT و کاوشگر رزتا (که مشغول کاوش بر سطح یک دنباله دار است) و مطالعه ژرف تر کیهان ، این راز سر به مهر، شاید نیاکان آسمانی خویش را بزودی بیابیم!

  منبع : Spaceref.com 

  نويسنده  : هاشم سیماب