سایت نجوم ایران ( مرکز اطلاع رسانی اخبار رسمی نجومی، ستاره شناسی، هوافضا، آسمان شب و اخترفیزیک ایران و جهان) ؛

شانس زنده ماندن مریخ نوردهای فعلی انسان بر روی مریخ زیاد نیست. انرژی مورد نیاز برای هر دو نسل مریخ نورد ها توسط باتری های خورشیدی فراهم می شود و با گذشت زمان و کم شدن ارتفاع خورشید در آسمان مریخ، انرژی کمتری توسط آنها جذب می شود. از طرف دیگر سرمای بیش از حد مریخ رفته رفته سیستم های مختلف مریخ نوردها را دچار اخلال می کند و نهایتا ارتباط مریخ نوردها برای همیشه قطع می شود. در سال 1966، در ماموریت رهیاب مریخ، ناسا اعلام کرد که سوجورنر فقط به مدت یک هفته بر روی سطح مریخ دوام می آورد ولی مریخ نورد در حدود 90 روز کارکرد و به طور ناگهانی ارتباطش با زمین قطع شد. بعد از آن 2 ماموریت اصلی ناسا در سال های 1998 و 1999 با شکست مواجه شد. یک مدارگرد و مریخ نشین به همراه یک ریز کاوشگر در طول این دو ماموریت از بین رفتند و همین باعث شد تا ناسا درباره ی ماموریت های مریخ، کمی جدی تر بیاندیشد. در آپریل سال 2000، جناب دکتر فیروز نادری به عنوان مدیر پروژه های مریخ معرفی شدند.

به گفته ی ایشان:" در تابستان سال 2000 پس از اینکه مدیر پروژ های مریخ شدم، با متخصصان بسیاری برای برنامه ریزی اکتشافات طولانی مدت آتی، که هر 26 ماه یک بار است کار کردم و از اینکه در سه ماموریت موفقیت آمیز مریخ: مدارگرد ادیسه و مریخ نوردهای روح و فرصت ، حضور داشتم بسیار خشنودم." و درجایی دیگر اضافه می کنند: " وقتی می بینم چگونه ایده های انسان تبدیل به ماموریت هایی بر روی مریخ می شوند و وقتی فکر می کنم که اکتشافات آینده برای انسان چگونه خواهند بود شگفت زده می شوم." دکتر فیروز نادری در سال 1946 در شیراز به دنیا آمدند و 40 سال پیش به آمریکا آمدند. رشته تحصیلی ایشان الکترونیک بود و سه مدرک لیسانس، فوق لسیانس و دکترا از دانشگاه های آمریکا کسب کردند. در سال 1979 به JPL پیوستند و بر روی پروژه های مختلف و متعددی کار کردند. در دهه ی گذشته ایشان بر روی پروژه هایی درباره ی حیات فرا زمینی کار کردند و به مدت 4 سال رئیس این قسمت بودند. پس از آن به سمت مدیریت پروژهای انتخاب شدند. ایشان نیز اداره کننده ی تمامی پروژهای منظومه ی شمسی و کرسی دار شورای مسئولین تراز اول در JPL هستند.

" دو شبی که ما به وسیله ی روح و فرصت بر روی مریخ فرود آمدیم و نیز زمانی که از آشیانه ی خود خارج شدند، به عنوان یکی از بهترین لحظات زندگی ام برای همیشه در ذهنم باقی است." (دکتر فیروز نادری) مریخ نورد روح و فرصت تا کنون تحولی در اکتشافات مریخ به وجود آورده اند. شاید تجربه ی ناسا در ماموریت رهیاب مریخ باعث شد تا عمر روح و فرصت را 90 روز تخمین بزند ولی پس از اتمام 90 روز اخلالی در مریخ نوردها حس نمی شد و ناسا 5 ماه دیگر ماموریت آنها را تمدید کرد و اخیرا نیز بازهم ماموریت آنها 7 ماه تمدید شد.

مریخ نورد روح به پایه ی تپه های مرتفعی موسوم به Columbia رسیده است و کم کم خود را برای خواب طولانی مدت زمستانی آماده می کند. زمستان سرد مریخ به سراغ نیم کره ی جنوبی آمده است و روح برای مقابله با این سرما کمی به سمت شمال کج می شود و باتری های خورشیدی خود را به سمت خورشید تمایل می دهد تا انرژی بیشتری کسب کند و نیز چندی پیش با دستور اتاق کنترل برای اولین بار به خواب های کوتاهی رفت. در آنسوی مریخ فرصت در درون گودال وسیعی موسوم به گودال "پایداری" در حال کند و کاو است. تا کنون در حدود 22 متر از لبه ی آن وارد دهانه شده است. برای ذخیره ی انرژی بیشتر فرصت مدت بیشتری است که از خواب های روزانه استفاده می کند و نیز در این مدت به بررسی ابرهای حاوی بخار آب، که مشغول پرسه زدن بر بالای سرش بودند پرداخت.

  نويسنده  : احمد خوشنویس