يك ستارهشناسِ در حال آموزش، با جستجو در تصاوير گرفته شده توسط تلسكوپ فضايي اسپيتزر(Spitzer)، خوشهي كروي تازهاي را در صورت فلكي عقاب كشف كرد.
چپ : اگر مسير خط ديد ما تاGLIMPSE-C01، از غبار پاكيزه و شفاف بود، اين شيئ در غربِ صورتفلكي عقاب، يك خوشهي كرويِ قابلِ ديد با چشم غير مسلح ميبود. اما در اين تصويرِ نورِ مريي به پهناي6 دقيقهي قوسي، اين خوشه ي كروي به طور كامل توسط غبارِ ميانستارهاي پوشانده شده است. راست : با اين حال ، اين غبار براي چشمِ فروسرخِ مياني تلسكوپ فضايي اسپيتزر(Spitzer) ، كه اين تصوير را با نوردهي كوتاهي گرفته، تقريباً شفاف است. باريكه ي قرمز رنگ، غبارِ ميانستارهاي نسبتاً گرمي است كه در طول موجهاي فروـ سرخ ميدرخشد؛ اين غبار ممكن است با خوشهي تازه يافت شده مرتبط باشد يا نباشد.
اگر اين خوشه در پسِ غبارِ ميانستارهاي پنهان نبود، با درخششي از قدر4 ، يكي از شگفتانگيزترين اجرام عميق آسمان ميبود. با اين كه خوشهي GLIMPSE-C01 يكي از نزديكترين خوشههاي كروي به ما (تقريباً 10000 سال نوري از زمين) و يكي از درخشان ترين آنها ست (به اندازهي 200000 خورشيد ميدرخشد) متأسفانه رصدگران خانگي به اين زوديها نخواهند توانست آن را رصد كنند. دليل اين موضوع ، غبارِ ميانستارهاي است كه همه ي نورِ مريي اين خوشه را به جز يك ميليونيم آن كه به زمين ميرسد، بلوكه ميكند.
با اين حال ابرهاي ملكولي غبارآلودي كه ميانِ ما و GLIMPSE-C01 قرار دارند، در برابر تابشِ فروسرخِ مياني اين خوشه، بسيار شفافترند؛ همان تابشي كه اسپيتزر(Spitzer) نيز به آن حساس است. كليد اين ماجرا در اكتشاف آندرو مانسون (Andrew J. Monson) است. اين دانشجوي كارشناسي ارشد دانشگاه ويومينگ (Wyoming)، خوششانسياش را مديون پروژهي نقشه برداري اسپيتزر، موسوم به GLIMPSE است كه تاكنون از تقريباً دو سوم صفحهي ميانيِ پوشيده از غبارِ راه شيري، تصويربرداري كرده است. هنري كوبالنيكي(Henry A. Kobulnicky) يكي از محققان پروژهي GLIMPSE و استاد راهنماي مانسون، ميگويد: « من از او خواسته بودم در تصاوير جستجو كند، او هم مرا صدا زد و گفت:"اين چيست؟ مثل يك خوشهي كروي به نظر ميرسد."»
و همين طور هم هست. مانسون، كوبالنيكي و همكارانشان در 31 جولاي گذشته، اين جرم را با تلسكوپ 3/2 متري دانشگاه ويومينگ(Wyoming) رصد كردند. تصاوير به دست آمده، تعداد زيادي ستارگان غول با سن زياد را آشكار كرد بدون اين كه در بين آنها اَبَرغولهاي كوتاهْعمري باشد؛ يعني درست همان چيزي كه از يك خوشهي كروي كه نوعاً دست كم 10 ميليارد سال سن دارد، انتظار ميرود. تصاوير فروسرخِ زميني نيز تأييد كردند كه ستارگانِ GLIMPSE-C01 در توده ي كروي شكلي به وسعت تنها چند سال نوري، به فشردگي، در نزديكي هم قرار گرفتهاند.
نويسنده : پویان شهیدی