فعالیتهای جدید اسپیتزر

چندي پيش براي نخستين بار دو دست آورد جديد از تلسکوپ فضايي اسپيتزر ناسا منتشر شد که کمکي براي درک بهتر  ستاره شناسان بر چگونگي شکل گيري ستارگان از ابرهاي ضخيم گاز و غبار , و چگونگي تبديل مولکولها در آن ابرها به سياره ها است.

دو اکتشاف-رديابي يک جسم تيره غريب درون آنچه که تصور مي شد يک ابر خالي باشد , وکشف ساختار تشکيل دهنده سياره اي يخي در  سيستمي که عقيده بر شباهت آن به منظومه شمسي ما در دوران اوليه بود-در اولين کنفرانس علمي اسپيتزر در پاسادنا کاليفرنيا ارائه شد-از زمان آغاز فعاليت تلسکوپ علمي اسپيتزر در کمتراز يک سال قبل , قابليت مادون قرمز تلسکوپ فضايي , صدها جسم فضايي غير قابل آشکار و همچنين تيره ,سرد يا بسيار دورتر از اينکه قابل مشاهده توسط ديگر تلسکوپها باشد آشکار کرد در يک کشف , ستاره شناسان يک   جسم شبه ستاره اي ضعيف در مکاني که کمترين حد انتظار مي رفت که يک "هسته بي ستاره" به  دليل آشکار نبودن ستاره هايشان ناميده شد , هسته هاي غير ستاره اي گره هاي متراکمي از گاز و غبار هستند که عاقبت بايد  به ستاره هاي تازه متولد شده تک, شکل پيدا کنند.

 

با بکار گيري چشم هاي مادون قرمز اسپيتزر , يک تيم از ستاره شناسان به  سرپرستي  Dr. Neal Evans  از دانشگاه تگزاس دوازده عدد از اين هسته هاي غبار را براي بهبودي ديد در حالتهايي که نياز براي شکل گيري  ستاره ها باشد بررسي کردند

 

 Evansاظهار داشت:هسته هاي غير ستاره اي براي مطالعه جالب هستند زيرا آنها به ما مي گويند چه عواملي در لحظات  قبل از شکل گيري يک ستاره موجود است.درک اين محيط کليدي به بهبودي نظرياتمان از ساختمان ستاره است .  اما زماني که آنها به يک هسته که

 L1014  ناميده ميشد , نگريستند, يک مطلب حيرت آور يافتند-يک تابش گرم از جسمي شبه ستاره اي مي آيد.اين جسم تمام مدلهاي شکل گيري  ستاره اي را به مبارزه مي طلبد, اين تضعيف کننده تر است از آنچه که براي يک ستاره جوان انتظار مي رفت.

 

ستاره شناسان فرضيه اي بنياد نهادند  مبني بر اينکه جسم مرموز يکي از سه احتمال :جوانترين "ستاره فروکش شده", يا ريزنقش قهوه اي هميشه آشکار , يک ستاره تازه متولد شده  که در يک مرحله خيلي گذشته از توسعه بازمانده , يا کاملا چيزي ديگر  Evans بيان کرد:اين جسم توانايي نماياندن يک راه متمايز از شکل گيري ستارگان يا ريزنقش هاي قهوه اي را داراست.اجسامي ماننداين آنقدر  تيره هستند که مطالعات قبلي احتمالا آنها را از دست داده باشند.مي توانند مانند يک نسخه مخفي از شکل گيري ستارگان باشد جسم جديد در 600 سال نوري دورتر از صورت فلکي  Cygnus واقع است در کشف ديگر , چشمان مادون قرمز اسپيتزر مکاني که سياره ها متولد مي شوند را بدقت نگريسته اند-مرکز يک قرص غبار که يک ستاره نوزاد احاطه کرده است-اجزا يخي از سياره ها و دنباله دارها را کاوش کرد.اين اولين کشف  قطعي از يخها در قرص هاي شکل گيري سياه ها است Dr. Klaus Pontoppidan  از رصدخانه ليدن در هلند , و سر پرست تيمي که اين کشف را رقم زدند, اظهار داشت :اين قرص بطور دقيقي تشبيه مي کند که ما  چگونه سيستم منظومه شمسي مان را مشاهده مي کرديم وقتي که ديده مي شد زماني که فقط سن آن صد هزار سال نوري بود اندازه آن درست است , و ستاره مرکزي کوچک وشايد به اندازه کافي براي حمايت از يک مايع غني توانگر سيستم سياره اي براي بيليونها سال  درآينده باشد  پيش از اين ستاره شناسان يخها يا ذرات غبار  پوشيده از يخ را در پيله بزرگي از گاز و غبار ديده بودند که ستارگان جوان را  فرا گرفته است.اما آنها قادر به تشخيص اين يخها از آنها در بخش داخلي شکل گيري سياره از يک قرص ستاره اي  نبودند.

 

استفاده از ديد فوق حساس مادون قرمز اسپيتزر و يک حقه هوشمندانه  Pontoppidan  و همکارانش را قادر ساخت تا در اين رقابت پيروز شوند حقه آنها مشاهده يک ستاره جوان و قرص غبارآلود آن در "آغاز" بود.قرصها مي توانند از زاويه هاي  گوناگون , از کنار يا روي لبه مشاهده شوند, جايي که قرصها مانند ميله هاي تاريک پديدار مي شوند, جايي  که قرصها بوسيله نور ستاره مرکزي از کار مي افتند.آنها دريافتندکه اگر يک قرص را در زاويه 20 درجه اي  مشاهده کنند , در موقعيت مکاني که ستاره  مانند خورشيد , در آغاز , به بيرون نظر مي کند , آنها توانستند يخها را ببينند  Pontoppidan اظهار داشت :" ما به نقطه مطبوع زديم"همچنين ادامه مي دهد:"مدل هاي ما پيشگويي کردند که جستجو براي يخها در قرصها مسئله اي است از يافتن جسمي فقط با زاويه مشاهده صحيح, اسپيتزر آن مدل را تائيد کرد"ا در اين سيستم , ستاره شناسان يونهاي آمونيم را بخوبي ترکيباتي از آب و يخ دي اکسيد کربن يافتند کنفرانس علمي اسپيتزر با عنوان "تلسکوپ فضايي اسپيتزر , ديدهاي تازه از کيهان"در پاسادنا بر گزار شد  JPL  مديريت ماموريت تلسکوپ فضايي اسپيتزر را براي مديريت ماموريت هاي علمي ناسا بر عهده دارد.

   منبع : JPL , nasa

  نويسنده  : همدم نیکخواه