دور دست ترين فضا پيماي ناسا ،در حال رسيدن به اولين مرز فيزيكي بين منظومه ي شمسي و فضاي بين ستاره اي پس از آن است .
شواهد ارسالي از Voyager 1 ، كه در حال حاضر سه برابر نپتون و پلوتو از خورشيد فاصله دارد ، نشان مي دهد كه اين فضاپيما به " توده ي پايان بخش (Termination shock)" باد خورشيدي رسيده است .اين اولين نشانه ي توده شدن باد ضعيف خورشيدي در برابر باد ضعيف تر ميان ستاره اي در پس آن است . Edward Stone ، پژوهشگر پروژه ي Voyager ، در كنفرانس مطبوعاتي امروز ناسا كه گفته مي شود همزمان با انتشار گزارشي در نشريه ي Nature است ، گفت : "Voyager در حال آغاز اكتشاف در مرز منظومه ي شمسي است " .
Voyager 1 ، در سال 1977 پرتاب شد و در 1979 و 1980 مشتري و زحل را پشت سر گذاشت . اين فضاپيما اكنون در عمق 90 واحد نجومي (5/13ميليارد كيلومتر) فضا به كمك منبع سوخت راديواكتيوش به زحمت زنده است و دستگاه هايش هنوز ذرات و ميدان هاي اطراف را تشخيص مي دهند .
به گفته ي Stamatios Krimigis ( آزمايشگاه فيزيك كاربردي دانشگاه جان هاپكينز ) و هفت همكارش،از جولاي 2002 ، فضاپيما، تغييرات شديدي در شدت تابش ، كند شدني شديد در باد خورشيدي و تغييراتي را در تركيب باد تشخيص داد كه نشان از تركيب شدن ماده ي ميان ستاره اي با آن داشت .همه ي اين ها اشاره به اين دارد كه Voyager 1 در حال مواجه با توده ي پايان بخش است ، مرزي كه در آن باد خورشيدي از حالت جريان فرا صوت به فروصوت تغيير مي يابد .
آن چه تصور هنرمند در اين شكل نشان مي دهد ، ساختارهايي است در گاز رقيق ، جايي كه باد خورشيدي در حال گسترش ، با محيط ميان ستاره اي در فاصله ي دوردستي پس از پلوتو برخورد مي كند. همان طور كه در متن توضيح داده شده ،Voyager1 به وضوح از اولين لايه ي مرزي گذشته است . Voyager 2 هنوز در راه است . ( Courtesy nasa / Walt Feimer )
يك مثال براي توده ي پايان بخش ، جايي است كه آب از شير آب به كف سيني ظرف شويي برخورد مي كند . آب به صورت صاف و هموار گسترش مي يابد تا اين كه به يك حلقه ي ضخيم تر و آشفته مي رسد كه در آن سرعتش كاهش يافته و توده مي شود . اين حلقه ، تغيير جريان فرا صوت به فرو صوت را نشان مي دهد كه " سرعت صوت " ، همان سرعت امواج آب در مثال گذشته است .
در واقع به نظر مي رسد كه توده ي پايان بخش در حالي كه بسته به قدرت باد خورشيدي به سمت داخل و خارج حركت مي كرده ، سه بار رو به عقب و جلو بر Voyage وزيده است . به نظر مي رسد اين مرز پس از آن كه Voyager ، در اواسط 2002 ، به داخل آن نفوذ كرده ، در فوريه ي 2003 به سمت خارج و آن سوي فضاپيما عقب نشيني كرده و سپس مجددا در ماه آگوست به سمت داخل حركت كرده است . Stone گفت : " احتمالاً طي سه يا چهار ماه آينده در حال موج سواري روي توده ي پايان بخش خواهيم بود " .
اين مرحله ي مهم ، تنها اولين برخورد از چندين برخورد Voyager با فضاي واقعي ميان ستاره اي است . فضاپيما بايد تا حدود 12 يا 14 سال ديگر در heliosheath _ متناظر با حلقه ي آشفته ي آب در بيرون دايره ي هموار در سيني ظرف شويي _ باقي بماند . و سپس از ميان heliopause ، مرزي كه ماده ي خورشيدي به ماده ي ميان ستاره اي خالص راه مي دهد ، خواهد گذشت . Stone معتقد است كه Voyager تا آن زمان هنوز زنده خواهد بود . حتي پس از آن از توده ي كماني (Bow shock) _ كه در آن گاز ميان ستاره اي براي اولين بار در برابر آشفتگي ناشي از حركت منظومه ي شمسي در آن ، توده مي شود _ عبور خواهد كرد . پس از آن فضاي بكر بين ستاره اي قرار دارد .
منبع : www.skyandtelescope.com