پان اسپرمیا (Panspermia) نظریه ای است که پیشنهاد می کند حیات یک پدیده منحصر به زمین نیست. احتمالاً بذر حیات از طریق تکه هایی از صخره ها و دنباله دارها، برخورد اجسام سیاره ای، (و بواسطه انتقال اسپورها یا باکتری ها) در منظومه شمسی و اطراف آن پخش شده است. به طور خلاصه، می توانیم در یک اکوسیستم جهانی مرتبط با باکتری های ساده درون سیاره ای زندگی کنیم.
به هرحال، از آنجایی که هیچ نشانه ای از حیات در خارج کره خاکی پیدا نکرده ایم پان اسپرمیا در حیطه نظریه و تحقیقات نظری باقی می ماند. پان اسپرمیا به عنوان مکانیسم احتمالی پراکندگی حیات به قوت خود باقی است. (احتمال اینکه حیات ممکن است به طور آزادانه در محیط خلاء و بی هوای فضا در گردش باشد)
فیزیکدان و آینده نگر مشهور Freeman Dyson ، نظریه ای درباره آنچه که در جستجوی حیات خارج از کره خاکی (ET) باید به دنبالش باشیم ارائه نموده است. Dyson معتقد است جستجو به دنبال ET بر اساس آنچه به عنوان اشکال احتمالی حیات به آن معتقدیم ناقص است. احتمالاً باید به دنبال اشکال حیاتی قابل شناسایی باشیم.
و یکی از مهمترین اشکال قابل تشخیصی که به عنوان فرمی از حیات می شناسیم کدام است؟ گل. این گلها ممکن است در صحراهای بسیار دور مثل کمربند Kuiper و ابر Oort ....پراکنده شده باشند.
Freeman Dyson روز شنبه در یک کنفرانس در کمبریج، ماساچست عنوان کرد: «استراتژی جستجوی حیات در هستی بهتر است جستجو به دنبال آنچه قابل شناسایی و تشخیص است صورت گیرد نه بر اساس آنچه احتمال دارد وجود داشته باشد.»
«در تئوری های مربوطه تمایل داریم حدس بزنیم چه چیزی احتمال دارد وجود داشته باشد. در واقع حدسیات ما احتمالاً غلط هستند، هیچ وقت تصوراتی به اندازه طبیعت نداشته ایم.»
ما تنها طبیعت را روی زمین داریم که می توانیم از آن چیزهایی یادبگیریم؛ این تنها حیاتی است که می شناسیم. قانون های مشخصی برای حیات روی زمین وجود دارد (برای مثال، در اینجا حیات وجود دارد به دلیل شرایط مساعد دمایی و فشار و در دسترس بودن مواد غذایی)، احتمال این هست که فرمهای زیادی از حیات در دیگر سیارات وجود داشته باشد، اما تا زمانی که این حیات را پیدا نکنیم نمی دانیم که چه قانون هایی بر آن حکم می کنند. از این رو دانشمندان منطقاً به دنبال اشکال احتمالی حیات می گردند.
در هر صورت Dyson اشاره می کند که باید به دنبال اشکال قابل تشخیص حیات باشیم و یک نمونه بسیار جالب گل ها هستند.
گل Arctic Poppy (تصویر بالا) گلی است شلجمی شکل (parabolic shape). این شکل انعکاس نور به داخل گلبرگ ها را افزایش داده، از این رو قسمت داخلی گیاه می تواند از انرژی خورشیدی استفاده کند.
Arctic از نظر نور همیشه در وفور نعمت است، بنابراین گل طوری تطابق یافته تا از نوری که از خورشید دریافت می کند حداکثر استفاده را ببرد. از یک فاصله این جمع کننده خورشیدی کوچک نور زیادی را منعکس می کند، و آنها شاخص های خوبی هستند تا نشان دهند زندگی گیاه رو به رشد است.
حال اگر درباره Europa، قمر ژوپیتر بیاندیشیم، تصور می شود که حاوی اقیانوسی از آب به صورت مایع در زیر یک لایه ضخیم یخ بوده و اختربیولوژیست ها بسیار مشتاقند عملیاتی را برای بررسی این زیستگاه با پتانسیل بالقوه حیات بفرستند. متاسفانه برای تمام روبات هایی که قابلیت زیر آب رفتن را دارند سخت است که بتوانند به عمق این دریای زیرسطحی برسند، چراکه ضخامت یخ بیش از 100 کیلومتر می باشد.
از این رو Dyson پیشنهاد می کند شاید بهتر باشد یک اوربیتر به Europa فرستاده شود، نه برای جستجوی علائمی از حیات در اقیانوس زیرسطحی بلکه به منظور جستجوی علائم قابل تشخیصی از زندگی نظیر گلها، بر روی این سیاره یخی. از این گذشته انواع زیادی از گیاهان در نواحی بینهایت سرد زمین رشد می کنند، شاید گیاهان بسیار زیادی نیز بر روی سطح Europa رشد می کنند؟!
Dyson گفت: «می توانید گلی را تصور کنید که از پایین تغذیه می شود، آنها می توانند مسیری از مستقل بودن را نشان دهند.»
او اشاره می کند که اگر این گیاهان بر روی سطحی مثل سطح Europa مستقر شده باشند این امکان وجود دارد که دانه های این گیاهان در منظومه شمسی پراکنده باشد. اگر این حقیقت که "حیاتی که ما می شناسیم" برای بقا نیاز به مقدار مشخصی از انرژی خورشیدی دارد (در یک فاصله مداری نه خیلی دور و نه خیلی نزدیک به خورشید) را نادیده بگیریم، شاید حیات گیاهی که می تواند در دماهای بینهایت سرد ادامه داشته باشد برای زندگی در صحراهای بسیار دور مثل کمربند Kuiper(نزدیک به مدار پولوتو) و یا دورتر سازش یافته باشد.
اینها نکات ظریفی هستند، اما من درباره تصور چیزهای غیرقابل باور محتاط خواهم بود. گرچه نیاز است برای تصور حیات خارج-سیاره ای روشن فکر باشیم و تحقیقات خود در زمینه علائم قابل تشخیص حیات را ارتقاء داده و بهبود بخشیم ولی باید به خاطر داشته باشیم تنها فرمی از حیات که می شناسیم و می توانیم مطالعه کنیم اینجا در روی زمین است. و به عنوان نقطه شروع خوبی برای جستجوی حیات در دیگر سیارات باقی می ماند.
هنوز هم عقیده رشد Arctic Poppy بر روی Europa ایده جالبی است، اگر این امکان پذیر باشد، اگر نظریه پان اسپرمیا بهبود یابد گل های Arctic Poppy ی Europa می توانند نسل دوم انواع خاکی شان باشند...
ترجمه نعیمه موحدی از سایت universetoday.com