مریخ نورد های روح و فرصت سازمان فضایی ناسا در طی ماموریتی که بیش از سه سال به طول انجامیده، داده های بسیار ارزشمندی را از سیاره سرخ به زمین ارسال نموده اند. این پروژه موفق، متخصصین آژانس فضایی اروپا را بدان وا داشت تا دست به کار شد ه و مریخ نورد دیگری را طراحی نمایند.

بر خلاف ظاهر این روبوت که به  مریخ نورد های ناسا شباهت  دارد،از لحاظ طراحی و تکنولوژی ساخت  بسیار با آن ها متفاوت خواهد بود.

در حالی که مریخ نورد ها ی روح و فرصت به دنبال آثار باقی مانده از آب بوده اند،مهمترین ماموریت مریخ نورد اگزو، جستجو برای آثار حیات در این سیاره در زمان گذشته و حال است.

مریخ نورد اگزو از سری ماموریت های رو بوتیک ارورا می باشد که جهت بررسی ماه،یگانه قمر زمین و همچنین سیاره مریخ اجرا خواند شد.

میزان موفقیت این ماموریت در روند سایر پروژه های فضایی، از جمله سفر انسان به مریخ  و همچین جستجو برای حیات در ورای زمین نقش بسیار مهمی را ایفا خواهد کرد.

مارس اگزو از پرتو های خورشیدی برای شارژ کردن مولد های الکتریکی خود استفاده می کند، علاوه بر این طی کاوش در سیاره، سخره های سنگی را برای نمونه برداری و آزمایش، بررسی خواهد کرد.وزن تجهیزات پژوهشی همراه مریخ نورد در حدود 12 کیلوگرم است که در بین آن ها سبک ترین مته ساخته شده در جهان نیز وجود دارد.

به دلیل مسافت بسیار زیاد و پیچیدگی های فراوان این ماموریت،مارس اگزو از سیستم هدایت خودکار بهر ه می برد.

رینولد برترند، متخصص بخش رو بوتیک آژانس فضایی اروپا در این باره می افزاید: با توجه به شرایط محیطی مریخ ،استفاده از سیستم کنترل مستقیم زمینی برای پیشبرد ماموریت، کارایی لازم را نخواهد داشت،به همین دلیل در ساخت مریخ نورد باید نوآوری داشته باشیم. 

اگر تمامی مراحل طراحی و ساخت این مریخ نورد به خوبی پیش رود،این کاوشگر تا سال 2011 میلادی به فضا پرتاب خواهد شد.

  منبع : universetoday / ESA

  نويسنده  : اسماعیل مروجی

سرانجام ماهواره متاپ آ در عصر روز دوشنبه،هفده ژولای (بیست و شش تیر) سال جاری توسط راکت سایوز از ایستگاه فضایی بیکونر واقع در قزاقستان به مدار زمین پرتاب شد.

این ماهواره هواسنج اولین پروژه، از سری ماموریت های سه گانه میتاپ می باشد که توسط آژانس فضایی اروپا و سازمان هوا سنجی ماهواره ای،جهت کاوش و بررسی اتمسفر زمین انجام می گیرد.در طی این ماموریت،ماهواره میتاپ آ، یازده ابزار پیشرفته جهت بررسی دقیق جو زمین همچنین خشکی و  اقیانوس های آن با خود حمل می کند.ماهواره متاپ آ، پس از استقرار در ارتفاع 817 کیلومتری از سطح زمین، با گردش در مدار(قطب شمال تا قطب جنوب) شروع به جمع آوری داده هایی با وضوح بسیار بالا خواهد کرد.

مهمترین تجهیز اتی که این ماهواره با خود حمل می کند عبارتند از: نقشه بردار سی.ان.ای.اس برای هوا شناسی و بررسی وضعیت آب و هوا ،طیف سنج آی.ای.اس.آی برای سنجش دقیق دما و رطوبت، طیف سنج گوم 2 برای بررسی از لایه ازن و غلظت گاز ها در جو زمین ،باد سنج آسکت  برای تعیین جهت باد و میزان سرعت آن در سطح اقیانوس ها،گراس پیلود که به بررسی اتمسفر زمین توسط پنهان سازی سیگنال های رادیویی ماهواره های جی.ام.اس می پردازد و رطوبت سنج ام.اچ.اس که جایگزین ابزار ای.ام.اس.یو-بی خواهد شد برای سنجش بسیار دقیق مقدار رطوبت هوا.

میتاپ آ علاوه بر این که ماموریت موفق میتوست آژانس فضایی اروپا را کامل می نماید،با ماهواره هواشناسی ایالات متحده(ان.او.ای.ای) نیز  به طور شیفتی همکاری خواهد داشت. به طوری که در شیف صبح میتاپ آ بر ای نمونه نیمکره شمالی را بررسی می کند و در شیف بعد از ظهر ماهواره ان.او.ای.ای نیمکره جنوبی را بررسی خواهد کرد.

این ماهواره با طولی در حدود شش و نیم متر ،چهار تن وزن دارد.پس از  موفقیت این ماموریت ،دو ماهواره دیگر از این سری(میتاپ بی و میتاپ سی) تا سال 2020 میلادی (1399) به فضا پرتاب خواهند شد.

کارشناسان هواشناسی از این پس می توانند با استفاده از داده های ارزشمندی که از ماهواره میتاپ آ ارسال می شود،وضعیت آب و هوا را به صورت بسیار دقیقی تعیین و یا پیش بینی نمایند.

ماهواره متاپ آ  پس از طی مراحل نهایی کنترل در ساعت 4:28 دقیقه بعد از ظهر به وقت گرینویچ(8:58 دقیقه بعد از ظهر به وقت ایران) پس از پرتاب ماموریت خود را آغاز کرد.

برای اطلاعات بیشتر پیرامون ماهواره میتاپ آ به سایت زیر مراجعه نمایید:

 http://www.esa.int/metop

   منبع : ESA

  نويسنده  : اسماعیل مروجی

یک ماه پس از ازکارافتادگی مختصر ، تلسکوپ فضایی هابل دوباره شروع به جمع آوری داده های علمی نمود.

پس از خرابی مختصر ، دوربین پیشرفته نقشه برداری هابل کار خود را آغاز کرد و این بار برای پی بردن به مولفه مرموزی که بر جهان ما حکم رانی می کند :انرژی تاریک.

 این تصویر یکی از نخستین تصاویری می باشد که هابل پس از آغاز کار دوربین ACS خود در 4 جولای تهیه کرد. این دوربین تقریبا دو هفته به خاطر از کار افتادن منبع نیرو از کار افتاده بود تا مهندسین ناسا موفق شدند منبع نیروی آن را تغییر دهند. (تصویر بزرگتر)

تصویر سمت چپ میدان از کهکشان ها را نشان میدهد که شامل خوشه ای کهکشانی با فاصله ی 9 بیلیون سال نوری از زمین است (redshift of z = 1.4) . هابل در این پروژه که به سرپرستی Saul Perlmutter انجام شد به بررسی دقیق این خوشه کهکشانی پرداخت تا تابش های ابرنواختران نوع  Ia را بررسی کند .خوشه کهکشانی انتخاب شده  به دانشمندان این امکان را می داد تا انرژی تاریک را در فواصل بسیار دور براحتی بررسی کنند.

درخشندگی ابرنواختران نوع Ia در فواصل بسیار دور برای دانشمندان بسیار باارزش است زیرا میتوانند بوسیله آن تاثیر انرژی تاریک را بر جهان ما مطالعه کنند.

   منبع : universetoday

  نويسنده  : محسن بختیار

کمتر از دو روز دیگر ماهواره میتاپ آ ،در هفده ژولای (بیست و شش تیر )سال جاری ، توسط راکت اس. تی فرگت سایوز از ایستگاه فضایی بیکونر کازمیدرم قزاقستان به فضا پرتاب شده  و در مدار زمین قرار خواهد  گرفت

این ماهواره هواسنج اولین پروژه، از سری ماموریت های سه گانه میتاپ می باشد که توسط آژانس فضایی اروپا و سازمان هوا سنجی ماهواره ای،جهت کاوش و بررسی اتمسفر زمین انجام می گیرد.در طی این ماموریت،ماهواره میتاپ آ، یازده ابزار پیشرفته جهت بررسی دقیق جو زمین به همراه خشکی و  اقیانوس های آن با خود حمل می کند.ماهواره متاپ آ، پس از استقرار در ارتفاع 817 کیلومتری از سطح زمین، با گردش در مدار(قطب شمال تا قطب جنوب) شروع به جمع آوری داده هایی با وضوح بسیار بالا خواهد کرد

مهمترین تجهیز اتی که این ماهواره با خود حمل می کند عبارتند از: نقشه بردار سی.ان.ای.اس برای هوا شناسی و بررسی وضعیت آب و هوا ،طیف سنج آی.ای.اس.آی برای سنجش دقیق دما و رطوبت، طیف سنج گوم 2 برای بررسی لایه ازن و غلظت گاز های موجود در جو زمین ،باد سنج آسکت برای تعیین جهت باد و میزان سرعت آن در سطح اقیانوسها، گراس پیلود که به بررسی اتمسفر زمین توسط پنهان سازی سیگنال های رادیویی ماهواره های جی.ام.اس می پردازد و رطوبت سنج ام.اچ.اس که جایگزین ابزار ای.ام.اس.یو-بی خواهد شد برای سنجش بسیار دقیق مقدار رطوبت هوا

میتاپ آ علاوه بر این که ماموریت موفق میتوست آژانس فضایی اروپا را کامل می نماید،با ماهواره هواشناسی ایالات متحده(ان.او.ای.ای) نیز  به طور شیفتی همکاری خواهد داشت. به طوری که در شیف صبح میتاپ آ بر ای نمونه نیمکره شمالی را بررسی می کند و در شیف بعد از ظهر ماهواره ان.او.ای.ای نیمکره جنوبی را بررسی خواهد کرد

این ماهواره با طولی در حدود شش و نیم متر ،چهار تن وزن دارد.در صورتی که این ماموریت با موفقیت انجام پذیرد ،دو ماهواره دیگر از این سری(میتاپ بی و میتاپ سی) تا سال 2020 میلادی (1399) به فضا پرتاب خواهند شد

کارشناسان هواشناسی از این پس می توانند با استفاده از داده های ارزشمندی که از ماهواره میتاپ آ ارسال می شود،وضعیت آب و هوا را به صورت بسیار دقیق، تعیین و یا پیش بینی نمایند

این ماهواره هم اکنون مراحل نهایی کنترل را در بیکونر قزاقستان سپری می کند،لحظه پرتاب نیز ساعت 4:28 دقیقه بعد از ظهر به وقت گرینویچ(8:58 دقیقه بعد از ظهر به وقت ایران) خواهد بود

برای اطلاعات بیشتر پیرامون ماهواره میتاپ آ به سایت زیر مراجعه نمایید

http://www.esa.int/metop

همچنین برای تماشای تلوزیونی عملیات پرتاب ماهواره می توانید به سایت زیر مراجعه نمایید

http://television.esa.int

  منبع : universetoday

  نويسنده  : اسماعیل مروجی

فضانوردان دقایقی حساس را به تعمیر آسیب‌های احتمالی شاتل در فضا پرداختند

فضانوردان شاتل دیسکاوری موفق شدند سومین راه‌پیمایی فضایی ماموریت STS-121 را در ساعت 22:01 امشب به وقت تهران (2:31 به وقت تابستانی شرقی) با موفقیت به پایان برسانند. هدف از این راه‌پیمایی که هفت ساعت و یازده دقیقه به طول انجامید، آزمایش روش‌های تعمیر سپرهای حرارتی فضاپیمای رفت و برگشت دیسکاوری بود.

مایک فوسیوم و پیرس سلرز، متخصصان راه‌پیمایی فضایی که در دو راه‌پیمایی پیشین خود موفق عمل کرده بودند، این بار به سراغ قطعات از پیش آماده و آسیب دیده سپرهای حرارتی رفتند تا تعمیر اضطراری شاتل را تجربه کنند. در میان ابزارهای فراوانی که در این راه‌پیمایی استفاده شد، می‌توان به یک تفنگ شکاف‌پرکن معمولی اشاره کرد که برای شرایط فضایی سازگار شده بود.

فضانوردان هم‌چنین با استفاده از یک دوربین فروسرخ، به مدت شصت ثانیه از دو نمونه سفال‌های حرارتی آسیب‌دیده شاتل تصویربرداری کردند. این دوربین به شکلی ساخته شده که می‌تواند تغییرات گرادیان دما را اندازه‌گیری و آسیب‌های نامریی احتمالی را آشکار کند.

این ماموریت قرار بود پس از شش ساعت و نیم پایان پذیرد، اما نزدیک به پایان وقت تعیین‌شده، مرکز کنترل زمینی به فضانوردان اطلاع داد که آنها دقایق دیگری نیز فرصت دارند تا اگر کار دیگری خارج از برنامه باقی مانده باشد، انجامش دهند. فضانوردان نیز با استقبال از این خبر، مخزن آمونیاک روی تیر S1 ایستگاه فضایی را به قلابی در مخزن نقل و انتقال بار متصل کردند تا برای ماموریت بعدی شاتل در شهریورماه آماده باشد.

شرح عکس: این شکل عکس گرفتن فقط در فضا امکان پذیر است. فکر میکنید کدام یک از این دو تصویر اصلی است؟

همانند دو راه‌پیمایی فضایی قبلی، خلبان مارک کلی هدایت عملیات را برعهده داشت و لیزا نواک و استفانی ویلسون کنترل بازوهای روباتیک را برعهده داشتند. فرمانده استیو لیندسی نیز نظارت بر سیستم‌های دیسکاوری و سیستم‌های تصویری را برعهده داشت. سه سرنشین ایستگاه فضایی هم مانند روزهای قبل، لوازم اضافی ایستگاه را در مدول تدارکاتی لئوناردو جاسازی کردند. در روز جمعه، لئوناردو به مخزن بار شاتل منتقل خواهد شد تا همه چیز برای جداشدن شاتل از ایستگاه فضایی بین‌المللی در روز شنبه مهیا شود.

  منبع : ناسا

  نويسنده  : ذوالفقار دانشی

سیاه‌چاله‌های جهان آغازین، برخی قوانین فیزیک را دور زدند تا بتوانند به‌سرعت رشد کنند و به ابعاد بزرگتر دست پیدا کنند. با این یافته یکی از قدیمی‌ترین معماهای سیاه‌چاله‌ها حل شده است، این‌که سیاه‌چاله‌های بسیار سنگین چگونه توانسته‌اند این‌قدر سریع در آغاز جهان تشکیل شوند.

مارتا ولونتری و مارتین ریس، اخترفیزیک‌دانان دانشگاه کمبریج در جدیدترین تحلیل‌های خود تمام عوامل مهم تاثیرگذار در رشد سیاه‌چاله‌ها را درنظر گرفته‌اند و نشان داده‌اند که رشد بسیار سریع سیاه‌چاله‌ها غیرممکن نیست. دلیل این پدیده هم احتمالا این است که این موجودات، حتی تابش‌هایی را که به‌هنگام بلعیدن مواد اطراف تولید می‌شوند، جذب می‌کنند و از بروز یک انفجار مخرب جلوگیری می‌کنند.

معمای رشد سریع سیاه‌چاله‌ها زمانی مطرح شد که اخترشناسان توانستند ابر سیاه‌چاله‌های بسیار عظیمی را در مرزهای جهان قابل رویت رصد کنند که هریک میلیاردها برابر خورشید سنگینی داشته‌اند. این درست که سیاه‌چاله‌ها نامریی هستند، اما موادی که به‌درونشان سقوط می‌کند، در اثر اصطکاک داغ می‌شوند و پرتوهای پرقدرت ایکس ساطع می‌کنند. این تابش‌های بسیار پرانرژی از دور، شبیه به ستارگان به‌نظر می‌رسد و از این رو، اخترشناسان آنها را اختروش نام نهاده‌اند.

دانشمندان تا به امروز نمی‌توانستند توضیح دهند که این سیاه‌چاله‌ها چطور توانسته‌اند این همه ماده را در شرایطی جمع‌آوری کنند که زمان زیادی از مهبانگ نگذشته بود. یکی از راه‌حل های پیشنهادی این است که سیاه‌چاله‌های آغازین به شکلی توانسته‌اند از سد یکی از مهم‌ترین قوانین محدودکننده فیزیک اجرام آسمانی عبور کنند. این قانون که حد ادینگتون نام دارد، رشد اجرامی را که با جذب مواد بزرگ می‌شوند، محدود می‌کند. حد ادینگتون در سیاه‌چاله‌ها، به این شکل است که اگر سیاه‌چاله‌ای مواد اطرافش را خیلی سریع ببلعد، قرص برافزایشی مواد بسیار داغ می‌شود و چنان انرژی عظیمی را آزاد می‌کند که عملا منفجر می‌شود و چیزی برای جذب شدن باقی نمی‌گذارد؛ بنابراین رشد سیاه‌چاله متوقف می شود.

برخی از فیزیک‌دانان حدس زده بودند که احتمالا سیاه‌چاله راهی برای فرار از حد ادینگتون پیدا کرده است، بدین شکل که انرژی ساطع شده از قرص برافزایشی را پیش از آن‌که فرصتی برای متلاشی کردن قرص داشته باشد، می‌بلعد! به‌نظر آنها، در داخلی‌ترین بخش‌های قرص که بسیار چگال هم هستند، پرتوهای ایکس مرتب با مواد برخورد می‌کنند و شرایط بسیار دشواری را برای فرار به فواصل دورتر تجربه می‌کنند، تا آن‌که درنهایت مانند دیگر مواد اطراف به کام بی‌انتهای سیاه‌چاله فرو می‌افتند.

اما این فقط یک حدس بود و مشخص نمی‌کرد آیا این سیاه‌چاله‌ها می‌توانند آن‌قدر سریع رشد کنند که دیگر محدودیت‌ها را هم بشکنند یا خیر؛ به‌ عنوان مثال، زیاد پیش می‌آید که ابرهای غنی از مواد خام، این مهمان مفت‌خور را بیرون می‌کنند و در نتیجه سیاه‌چاله‌ها به فضای میان ستاره‌ای پرتاب می‌شوند. در فضای میان ستاره‌ای هم که چیزی برای خوردن پیدا نمی‌شود و رشد سیاه‌چاله متوقف می‌شود.

اما تحیل‌های ولونتری و ریس نشان داده است که اگر آهنگ بیرون شدن سیاه‌چاله‌ها از کهکشان‌های میزبان نسبتا اندک باشد، این سیاه‌چاله‌ها از سرعت کافی برای رشد برخوردارند. البته شرایط دیگری هم برای درست بودن این پیش‌بینی لازم است که دانشمندان در حال بررسی درستی آنها هستند.

  منبع : New Scientist

  نويسنده  : ذوالفقار دانشی

فضانوردان شاتل در دومین راه‌پیمایی فضایی خود، مقدمات پرواز آینده شاتل فضایی را فراهم کردند.

هر کسی دیروز ریک لابرود، مدیر پرواز ایستگاه فضایی بین‌المللی را می‌دید، از پیراهن خیس‌عرق و قطرات درشت روی صورتش فرار می‌کرد! کسی نمی‌داند لابرود در طول آن شش ساعت و چهل و هفت دقیقه‌ای که فضانوردان دیسکاوری مشغول کار بودند چه کشید، اما وقتی دومین راه‌‌پیمایی فضایی با موفقیت به پایان رسید، او خوشحال‌ترین مرد مرکز فضایی کندی بود. او در گفتگویی مطبوعاتی به خبرنگاران گفت: من این سه سال اخیر را مشغول مهیا کردن این ماموریت بودم و امروز مهم‌ترین روز کاری‌ام بود. خیلی خوشحالم!

اما چرا این راه‌پیمایی فضایی این‌قدر مهم بود؟ پاییز گذشته، یکی از دو کابل ارتباطی نقاله بازوی روباتیک ایستگاه فضایی به‌طور تصادفی قطع شد. این نقاله می‌تواند بازوی روباتیک را روی یک تیر عظیم سلول‌های خورشیدی حرکت دهد، به‌طوری‌که بازوی روباتیک به همه جای ایستگاه دسترسی داشته باشد. نقاله متحرک طوری ساخته شده که حتی با یک کابل انتقال‌دهنده برق و اطلاعات نیز کار کند، اما قوانین ناسا تنها زمانی اجازه می‌دهد نقاله حرکت کند که هر دو کابل سالم باشند. کامل‌‌کردن ایستگاه فضایی بدون استفاده از بازوی روباتیک ایستگاه فضایی امکان‌پذیر نیست و اگر این ماموریت با شکست مواجه می‌شد، آینده ایستگاه فضایی هم با علامت سوال بزرگی روبرو می‌شد. کم‌ترین تاثیر این شکست احتمالی ، لغو شدن پرواز شهریورماه شاتل آتلانتیس و تاخیر در تکمیل ایستگاه فضایی بود.

شب گذشته ، پیرس سلرز و مایک فوسیوم شش ساعت و چهل و هفت دقیقه را بیرون ایستگاه فضایی به‌سر بردند تا مهم‌ترین بخش ماموریت شاتل را انجام دهند. آنها ابتدا پمپ ذخیره یک سیستم خنک‌کننده را از مخزن بار شاتل خارج کردند و آن را روی مدول کوئست نصب کردند. این پمپ که در در آینده مورد استفاده قرار خواهد گرفت، 635 کیلوگرم سنگینی داشت، اما سلرز که به‌تنهایی آن را بلند کرده بود، در مکالمه‌ای رادیویی اعلام کرد: متعادل نگه داشتن این خیلی خیلی ساده است. من خیلی راحتم!

فضانوردان سپس به سراغ نقاله متحرک بازوی روباتیک ایستگاه رفتند و قرقره کابل عظیم آن را عوض کردند (لحظات نفس‌گیر راه‌پیمایی دوم فضانوردان دیسکاوری را ببینید). در لحظه‌ای از ماموریت، سلرز قرقره معیوب را در یک دست و قرقره سالم را در دست دیگر خود گرفته بود و این درحالی بود که هر یک از این قرقره‌ها در روی زمین 150 کیلوگرم وزن داشت! در این راه‌پیمایی خلبان مارک‌کلی وظیفه هدایت عملیات را برعهده داشت و لیزا نواک و استفانی ویلسون هدایت بازوهای روباتیک را برعهده داشتند. فرمانده استیو لیندسی هم بر سیستم‌های شاتل نظارت می‌کرد.

پیش‌از این، سرنشینان شاتل در اولین راه‌پیمایی فضایی خود قطعه‌ای را روی این نقاله نصب کرده بودند تا از تکرار تصادفی این حادثه جلوگیری کند. مدیر پرواز ایستگاه فضایی نیز به خبرنگاران گفت چند ساعتی طول می‌کشد تا این نقاله آزمایش شود، اما مهندسان و کارشناسان ناسا بسیار خوش‌بین هستند. اطلاعات ارسالی از ایستگاه فضایی بین‌المللی نشان می‌دهد غیر از یک دوربین تصویربرداری، اتصال دیگر بخش‌های این نقاله به‌خوبی کار می‌کند.

خوش‌بینی مقامات ناسا نسبت به پرواز شهریورماه آتلانتیس

در همین حال، جنب‌وجوش زیادی در بخش ماموریت آینده شاتل دیده می‌شود. فیل انگلاوف، رییس بخش مدیران پرواز ناسا گفته است موفقیت پرواز دیسکاوری تا به امروز سبب شده است مسوولان رده بالای ناسا نسبت به پرواز شاتل آتلانتیس در هفته اول شهریورماه بسیار خوش‌بین باشند و دستورات لازم را برای تسریع عملیات صادر کنند. او در گفتگو با خبرنگاران گفت: دیسکاوری نیمی از ماموریت خود را با موفقیت پشت سر گذاشته و ایمنی پرواز برگشت هم تایید شده است. شاتل در سلامت کامل به‌سر می‌برد، هیچ مشکل بخصوصی نداریم و همه‌چیز تحت کنترل است. تنها نگرانی موجود، دومین عملیات راه‌پیمایی فضایی بود که آن هم با موفقیت انجام شد. اگر مشکل بخصوصی پیش نیاید، پس از فرود دیسکاوری همه تلاشمان را برای پرتاب آتلانتیس در زمان مقرر به‌کار خواهیم گرفت.

برنامه اولیه شاتل دیسکاوری در ماموریت STS-115  به ترتیب زیر است:

26 تیر                فرود دیسکاوری

3 مرداد               آتلانتیس به ساختمان اتصال مجموعه پروازی منتقل می‌شود (این تاریخ ممکن است تغییر کند )

5 مرداد               خودروی حمل مجموعه پروازی به سکوی پرتاب منتقل می‌شود (این تاریخ ممکن است تغییر کند )

16 مرداد             سرنشینان ماموریت STS-115 به مرکز فضایی کندی وارد می‌شوند

17 مرداد             آزمایش سیستم شمارش معکوس

18 مرداد             جلسه پرسش و پاسخ فضانوردان روی باند فرود شاتل

19 مرداد             پایان آزمایش سیستم شمارش معکوس

20 مرداد             جلسه مختصر پیش از پرواز در مرکز فضایی جانسون

24 مرداد             آغاز جلسه دوروزه مدیران ناسا برای بررسی ایمنی پرواز آتلانتیس

25 مرداد             پایان جلسه و اعلام زمان رسمی پرتاب دیسکاوری از سوی مدیر ناسا

3 شهریور            آغاز شمارش معکوس

6 شهریور            پرتاب برنامه‌ریزی شده در ساعت 4:04 بعدازظهر به وقت محلی (23:34 ششم شهریور به‌وقت تهران)

22 شهریور          پایان فرصت پرواز شاتل آتلانتیس

شش تا هفت هفته بیشتر برای آخرین مراحل آماده کردن شاتل آتلانتیس باقی نمانده و آخرین روزهای ماموریت شاتل دیسکاوری برای این ماموریت و دیگر ماموریت‌های پرواز شاتل بسیار تعیین‌کننده است. سرنشینان شاتل، امروز را به نقل و انتقال تجهیزات ایستگاه فضایی به درون مخزن چندمنظوره لئوناردو می‌گذرانند و فردا آخرین راه‌پیمایی فضایی خود را انجام خواهند داد. در این ماموریت مهم که مدیران پرواز شاتل حاضر شدند به‌خاطرش زمان پرتاب را دو روز به تعویق بیاندازند، فوسیوم و سلرز به آزمایش مهارت‌های تعمیر پوشش حرارتی لبه جلویی بال‌های شاتل خواهند پرداخت.

  منبع : SpaceFlightNow.com و New Science

  نويسنده  : ذوالفقار دانشی

مراسم برگزار شده در روز نجوم سال جاری در ایران جایزه بهترین مراسم روز نجوم سال 2006 را از آن خود کرد.

صبح امروز لیگ نجوم Astronomical League ، با ارسال نامه ای به مسول کمیته برگزاری روز نجوم انجمن نجوم ایران – شاخه اماتوری ، اعلام کرد مجموعه فعالیتهای انجام گرفته در روز نجوم سال 2006 در ایران را شایسته عنوان گسترده ترین و بهترین مراسم برگزار شده و دریافت جایزه اصلی روز نجوم 2006 تشخیص داده شده است.

بدین ترتیب مراسم برگزار شده در روز و هفته جهانی نجوم در ایران که امسال با گستردگی فوق العاده بالایی نسبت به سالهای گذشته در سراسر کشور برگزار شد از سوی برگزار کننده اصلی این مراسم در جهان ، به عنوان بهترین بزرگداشت نجوم و ترویج آن در جهان انتخاب شد.

امسال مجموعه وسیعی از فعالیتهای عمومی و ترویجی نجوم در این روز برگزار شد و با هماهنگیها و پیگیریهای انجام شده دهها مرکز در سراسر ایران با شور و علاقه در این مراسم مشارکت جستند.

اینک جایزه اتحادیه نجوم ،قدردانی است برای همه علاقمندان نجوم در ایران که در هفته نجوم در سال جاری با علاقه و پشتکار فراوان از هر امکاناتی که داشتند بهترین استفاده را کردند تا این دانش را به میان مردم ببرند.

پیش از این و در سال 2004 نیز گروهی از دانش اموزان دبیرستان فرزانگان تهران، جایزه بهترین ایده در برگزاری روز نجوم را از آن خود کرده بودند و بدین ترتیب اینک نام ایران به نام با اعتباری درترویج نجوم بدل شده است.

  منبع : AsiAc.ir

مقامات رسمی ناسا اعلام کرده‌اند حفاظ حرارتی شاتل هیچ آسیبی ندیده است و فضاپیمای رفت و برگشت دیسکاوری از سلامت لازم برای بازگشت به زمین برخوردار است.

نزدیک به شش شبانه‌روز از پرتاب شاتل می‌گذرد، اما مهندسان و کارشناسان ناسا تمام این مدت در تلاش بودند تا با بررسی تصاویر دوربین‌های متعدد نصب شده روی شاتل، اطلاعات رسیده از حسگرهای مختلف شاتل، داده‌های رادارهای نیروی هوایی، تصاویر ارسالی سرنشینان ایستگاه فضایی بین‌المللی، تصاویر ویدیویی و داده‌های دوربین و حسگر لیزری مستقر در بازوی روباتیک شاتل از سلامت حفاظ حرارتی دیسکاوری اطمینان حاصل کنند. پیش‌از این، تصاویر ویدیویی تنها برخورد چند قطعه کوچک را در لحظات کم‌خطر پرواز ثبت کرده بودند.

تحلیل‌های کارشناسان نشان می‌دهد سرنشینان شاتل نیازی به راه‌پیمایی فضایی برای بازبینی یا تعمیر عایق‌های حرارتی ندارند. البته در پایان ماموریت شاتل، یک بازبینی نهایی نیز انجام خواهد شد تا مجوز نهایی برای جداشدن شاتل از ایستگاه فضایی بین‌المللی و بازگشت به زمین صادر شود. ماموریت شاتل تا روز تمدید شده است و اگر شرایط آب و هوایی برای فرود شاتل در مرکز فضایی کندی در فلوریدا مناسب باشد، دیسکاوری در 27 تیرماه به زمین باز خواهد گشت. پیش‌از این، سرنشینان شاتل از سلامت فضاپیمای دیسکاوری ابراز اطمینان کرده بودند. استفانی ویلسون، متخصص پرواز که نخستین ماموریت فضایی خود را انجام می‌دهد در ارتباطی مستقیم با خبرنگاران گفته بود: من کاملا اطمینان دارم که فضاپیمایی سالم و عاری از هرنوع آسیب دراختیار داریم!

در چند روز اخیر، تصاویری بدست آمد که عوارضی نامشخص و بحث‌برانگیز را در پوشش حفاظتی شاتل نشان می‌داد، اما بررسی‌های دقیق‌تر، آنها را بی‌خطر تشخیص داد. کارشناسان زمان زیادی را برای شبیه‌سازی و بررسی برآمدگی‌های دیده‌شده در بدنه شاتل سپری کردند تا بفهمند آیا این عوارض آن‌قدر خطرساز هستند که نیاز به راه‌پیمایی فضایی و تعمیر داشته باشند یا خیر. یکی از این برآمدگی‌ها در پوشش عایق پنجره روبروی شاتل قرار دارد و دیگری، شکاف‌پرکنی است که از میان سفال‌های ضدحرارتی شکم فضاپیما بیرون زده است. با این حال در روز شنبه، پیرس سلرز و مایک فوسیوم، قطعه اضافه‌شده به بازوی روباتیک کانادا را با موفقیت آزمایش کردند تا در صورت نیاز به راه‌پیمایی فضایی، بتوانند سوار بر آن به شکم شاتل دسترسی پیدا کنند و تعمیرات لازم را انجام دهند. تعمیر شاتل در مدار زمین، یکی از مهم‌ترین برنامه‌های آژانس فضایی ایالات متحده برای جلوگیری از بروز فاجعه‌ای همانند انفجار شاتل کلمبیا در زمستان 1381 است. بخشی از این تکنیک‌های تعمیر فضایی در پرواز سال گذشته شاتل دیسکاوری که نخستین پرواز پس از انفجار کلمبیا بود، آزمایش شده بود.

و اما روزهای سپری‌شده مردمان فضانشین

در طول چهار روزی که از الحاق شاتل دیسکاوری به ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌گذرد، شش فضانورد شاتل و سه سرنشین ایستگاه توانسته‌اند تجهیزات حیاتی ارسالی از زمین را از مدول لئوناردو تخلیه کنند. اما برنامه امروز آنها بسیار مهم است.

شرح عکس: پمپ ذخیره توسط بازوی روباتیک جابجا می شود.

سرنشینان شاتل در ساعت 15:44 امروز دوشنبه 19 تیرماه، دومین راه‌پیمایی فضایی را آغاز کرده‌اند. در این راه‌پیمایی که قرار است شش و نیم ساعت به طول بیانجامد، پیرس سلرز و مایک فوسیوم در لباس فضایی ماموریت دارند یک پمپ ذخیره سامانه کنترل حرارتی را در خارج مدول کوئست نصب کنند و هم‌چنین، قرقره کابلی را که خطوط ارتباطی و برق بازوی روباتیک متحرک ایستگاه را فراهم می‌کند، تعویض کنند. اگر این تعویض کابل با موفقیت انجام شود، این بازوی روباتیک می‌تواند در طول ایستگاه حرکت کند و برای ماموریت‌های آینده ایستگاه فضایی آماده باشد. در اواخر سال گذشته، این بازو در عملیاتی انتحاری (!) ، کابل ارتباطی خود را قطع کرد. در این راه‌پیمایی، خلبان مارک کلی فعالیت‌های راه‌پیمایی فضایی را هدایت می‌کند؛ فرمانده استیون لیندسی سیستم‌های شاتل و دوربین‌های تصویربرداری را کنترل می‌کند و استفانی ویلسون و لیزا نواک، متخصصان پرواز، هدایت بازوهای روباتیک را برعهده دارند. آخرین خبرهای رسیده حاکی است پمپ ذخیره با موفقیت نصب شده و تعویض قرقره کابل آغاز شده است.

اما سرنشینان ایستگاه فضایی هم بی‌کار نیستند. فرمانده پاول وینوگرادوف، جف ویلیامز و توماس ریتر مخزن تدارکاتی چندمنظوره لئوناردو را با داده‌ها و نتایج آزمایش‌های علمی، وسایل اضافی و آشغال‌های جمع‌شده در ایستگاه فضایی پر می‌کنند. طبق برنامه قرار است دیسکاوری در روز جمعه، لئوناردو را بارگیری کند و برای بازگشت به زمین آماده شود.

سومین راه‌پیمایی فضایی شاتل برای روز چهارشنبه برنامه‌ریزی شده و قرار است فضانوردان با قرار دادن نمونه‌های از پیش آسیب‌دیده لایه‌های کربن مسلح در فضا، روش‌های تعمیر آنها را بیازمایند و شرایط تعمیر اضطراری شاتل را شبیه‌سازی کنند. لایه‌های کربنی مسلح، مواد مرکبی هستند که عایق‌های حرارتی لبه جلویی بال‌های شاتل را تشکیل می‌دهند. در حادثه انفجار شاتل کلمبیا در سال 1381، برخورد قطعه‌ای از عایق مخزن خارجی سوخت به کربن‌های مسلح بال چپ، آن را سوراخ کرد و در بازگشت شاتل به زمین، راه را برای ورود پلاسمای بسیار داغ به ساختار داخلی شاتل هموار کرد. با ذوب شدن ساختار داخلی بال چپ، تعادل شاتل به هم خورد و شاتل در انفجاری عظیم متلاشی شد.

در طول این سه سال و نیم، مهندسان ناسا و لاکهیدمارتین، سازنده مخزن خارجی سوخت، تغییرات زیادی را در این مخزن ایجاد کردند تا ابعاد عایق‌های جدا شده را محدود کنند. در پرتاب شاتل دیسکاوری، قطعات جدا هم بسیار کوچک بودند و هم بسیار دیرتر از زمانی جدا شدند که برای شاتل خطرساز باشند، از این رو مقامات رسمی از عملکرد مخزن سوخت بسیار خرسندند. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند با فرود موفیت‌آمیز شاتل دیسکاوری در 27 تیرماه، ماموریت‌های شاتل با شتاب بیشتری ادامه یابد و حتی یک ماموریت اضافی برای تعمیر تلسکوپ فضایی هابل اختصاص یابد!

  منبع : New Scientist، nasa و Space.com

شبنم‌های زمستانی مریخ مناظر زیبایی را بر سطح سیاره سرخ خلق می‌کنند

دوربین مدارگرد مریخ که بر روی فضاپیمای نقشه‌بردار مریخ نصب شده است، نمایی نزدیک از آب‌راه‌های شکل‌گرفته در دیواره شمالی گودالی بدون نام را به‌تصویر کشیده است.

این گودال در 47.4 درجه جنوبی و 322.8 درجه غربی مریخ، در غرب هلاس پلانیشیا (Hellas Planitia) قرار گرفته است و حرکتی از اجرام سنگین (مانند رانش زمین) در ترکیب با جریان رودخانه‌ای موسمی ( آشغال‌های مملو از آب)، آب‌راه‌هایی را در سطح خشک سیاره سرخ پدید آورده است. آن‌طرف‌تر از این آب‌راه‌ها، در سمت چپ تصویر، تپه‌هایی از شن روان دیده می‌شود که آن‌ها هم با شبنم‌های زمستانی پوشیده شده‌اند. طول تصویر معادل 3 کیلومتر است و نمایی از زمستان مریخ را در نیم‌کره شمالی سیاره سرخ نشان می‌دهد.(عکس بزرگتر)

نقشه‌بردار سراسری مریخ از سال1377 / 1998 بر گرد سیاره سرخ گردش می‌کند و هر چند روز اطلاعات دقیقی از توزیع غبار و دما در سراسر سیاره سرخ ارسال می‌کند. آزمایشگاه پیشرانش ناسا مسوولیت کنترل این فضاپیما را برعهده دارد.

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی نقشه‌بردار سراسری مریخ، آزمایشگاه پیشرانش جت، ناسا

 نويسنده  : ذوالفقار دانشی